Publiek groeit met cabaretier Klaas van der Eerden mee

'Ik begrijp nu zelf niks meer van 16-jarige'

DOOR MARK ROOS

Cabaretier Klaas van der Eerden (36) is een harde werker. ,,De afgelopen vier jaar heb ik twee kinderen gekregen, ben ik verhuisd, heb ik drie seizoenen het programma Wipeout op RTL 5 gepresenteerd, heb ik Badgasten voor BNN gedaan en heb ik twee cabaretprogramma’s geschreven’’, somt hij op. ,,Dat verklaart misschien dat ik soms wat moe ben. Aan de andere kant: als ik twee maanden thuis zit, wordt mijn vrouw gek. Dan ben ik echt niet te harden zo chagrijnig. Ik hou gewoon van hard werken. Ik doe gemiddeld 180 voorstellingen. 110 in seizoen 1 en 70 in seizoen 2 als reprise. In anderhalf jaar heb ik dan alle theaters in Nederland van binnen gezien.’’

Komende woensdag gaat zijn nieuwe show Breedbeeld in première in Amstelveen. In de snelle show toont de Amsterdammer zich wederom een begenadigd observator van alledaagse menselijke eigenaardigheden. Tutjes in Amsterdam-Zuid, trotse vaders in de speeltuin en hypochonders: Van der Eerden neemt ze in snel gemonteerde, rake sketches op de hak.

Breedbeeld van Klaas van der Eerden

Vroeger werd nog wel eens gezeurd over die jonge cabaretier die in elke voorstelling een chronisch gebrek aan politiek en maatschappelijk engagement tentoonspreidde. ,,Helemaal aan het begin van mijn carrière schreven zowel NRC als De Volkskrant me de hemel in als een baanbrekende mix van Freek en Youp. Daarna kan alles natuurlijk alleen maar fout gaan. Ik breng al twaalf jaar voorstellingen met entertainment met een dun laagje boodschap eronder. Dat kan in Nederland niet. Ik ben nu een eenmaal geen Jochem Myjer en Bert Visscher, en ook geen Freek of Youp. Ik hang er ergens tussen. Critici kunnen me niet plaatsen, dus branden ze me af, hoewel ik de laatste jaren niet te klagen heb over de kritieken.’’

En als er al een negatieve kritiek komt, dan raakt het hem niet meer. ,,Toen ik alleen was, kon ik wel eens slecht slapen van negatieve kritieken. Toen was optreden mijn leven, nu is mijn leven breder geworden. Sinds ik een gezin heb en een sterke thuisbasis, raakt het me niet meer. Dan denk ik: ik heb lekker drie meiden thuis zitten die wél van me houden, dus jullie kunnen de boom in.’’

Van der Eerden is getrouwd en heeft twee dochters, Miene (4) en Rosa (1). Zijn ‘nieuwe’ thuissituatie heeft ook gevolgen voor de thematiek in zijn voorstellingen, waarin het uitgaansleven is vervangen door de speeltuin en puberproblemen zijn ingewisseld voor dilemma’s uit het leven van een jonge vader. ,,Sinds ik vader ben is de wereld iets kleiner geworden. Ik speel vier keer in de week, woensdag tot en met zaterdag, dinsdag is mijn papadag, maandag is mijn slaap- en bijtankdag. Blijft over: de zondagmiddag, waarop ik probeer af te spreken met vrienden. Maar ik klaag niet hoor. Ik geniet met volle teugen.’’

Van der Eerden ziet dat het publiek met hem meegroeit. ,,In de tijd dat ik Het Klokhuis presenteerde, kwamen er ook kinderen naar de voorstellingen. Kreeg je na afloop van die zelfgemaakte tekeningen van ze. Was ook niet echt de bedoeling. Tot voor kort werden mijn zalen vooral bevolkt door tieners. Die zitten nog steeds in de zaal, maar ik zie ook dat een groot deel van het publiek met me meegegroeid is. Ik hoor tegenwoordig zelfs van vijftigers en zestigers dat ze het leuk vinden. Dat was tot voor kort ondenkbaar. Ik denk dat het gehannes van jonge ouders heel herkenbaar is voor ouderen, in tegenstelling tot de lotgevallen van tieners. Sterker nog: ik begrijp vandaag de dag zelf niets meer van een 16-jarige.’’

Van der Eerden komt uit een progressief nest, waarin de Vpro, GroenLinks en cultuur vaste waarden waren. ,,Ik zat op het Montessori Lyceum in Amsterdam-Zuid. Mijn ouders waren artiest, maar ik wilde dat niet. Ik vond het allemaal een beetje aanstellerig. Ik zette me af en wilde trainer worden bij bedrijven en ben personeel en arbeid gaan studeren. Ik ben wel afgestudeerd, maar een carrière in die richting is mislukt. Mijn ouders wilden graag dat ik iets artistieks ging doen. En zie: hebben mijn ouders toch nog hun zin gekregen.’’

Zijn carrière als cabaretier begon toen hij als vrijwilliger werkte voor zeilvereniging Waterland, waar hij de bonte avond presenteerde. ,,Het publiek bestond veelal uit scholieren. Ik deed wel eens een sketch. Of speelde op mijn dwarsfluit. Ik heb het vak van theatermaker zelf uitgevogeld. Met vallen en opstaan. Dat verklaart misschien ook dat al mijn voorstellingen over mijn eigen leven gaan. Over wat ik meemaak. Ik kan heel moeilijk teksten van anderen brengen. Ik moet het zelf ervaren hebben om het geloofwaardig te kunnen brengen. Ik zit wel eens na te denken om maatschappelijke of politieke thema’s aan te snijden, maar ik vind mezelf in zo’n situatie al snel te betweterig. Alsof ik weet hoe het moet in de wereld. Ik vind mijn eigen leven al ingewikkeld genoeg, dus ik ben niet de juiste persoon om andere mensen te vertellen hoe zij moeten leven.’’

Van der Eerden gelooft dat er nog genoeg zaken in zijn persoonlijke leven zijn te vinden die universeel genoeg zijn om een breed publiek te boeien. ,,Het bedenken van onderwerpen kost me totaal geen moeite. Het daadwerkelijke schrijven achter de tekstverwerker vind ik een stuk zwaarder. Schrijven is een eenzaam ding. Je bent alleen maar met jezelf bezig, wat heel vermoeiend is. Nu ik twee jonge dochters heb, is het nóg moeilijker. Als jonge vader kan ik het me niet meer permitteren om puur met mezelf bezig te zijn. Er is meer in de wereld dan Klaas van der Eerden. Vandaag de dag denk ik in termen van wij in plaats van ik.’’

Breedbeeld van Klaas van der Eerden gaat op woensdag 1 februari in première in De Schouwburg in Amstelveen. Daarna tournee t/m 19 mei, reprises vanaf 22 september, reprises vanaf 22 september. Speellijst op www.hekwerk.nl

Singer-songwriter verspreidt herfstige sferen

Blaudzun is een geboren muzikant

DOOR MARK ROOS

Met zijn deze week verschenen derde album Heavy Flowers hoopt singer-songwriter Blaudzun (37) hoge ogen te gooien. Aan de muziek ligt het in ieder geval niet, want die is opgewekter, rijker en toegankelijker dan ooit. Komende zaterdag begint Blaudzun zijn reeks live-shows op het uitverkochte festival Noorderslag in Groningen. ‘De kerk is de beste muzikale leerschool die er is.’

Hoewel het deze week verschenen Heavy Flowers al zijn derde album is, is Blaudzun – echte naam Johannes Sigmond - eigenlijk pas sinds zijn optreden vorig jaar in De Wereld Draait Door bekend bij een breed publiek. Zijn banjoversie van de Tears For Fears-klassieker Shout in programmaonderdeel DWDD-recordings, oogste zowel applaus als boegeroep op Internet.
Sigmond kan er wel om lachen. ,,Ik vind dat eigenlijk wel een goed teken,’’ zegt de dertiger, wiens artiestennaam ‘geleend’ is van de Deense wielrenner Verner Blaudzun. ,,Veel mensen hebben moeite met mijn specifieke manier van zingen. Of met het zwaarmoedige, herfstige karakter van mijn muziek. Dat vind ik helemaal niet erg. Ik ben ook vaak wel een beetje zwaarmoedig.’’
Hoewel zijn derde album Heavy Flowers een eerbetoon is aan de vergankelijkheid en het verval, is het zijn meest opgeruimde en toegankelijke album tot nu toe. Hij heeft wel eens geprobeerd een ongecompliceerd vrolijk liedje te schrijven met louter montere majeurakkoorden te schrijven, maar het lukte niet. ,,Die melancholie, die mineurakkoorden: dat zit gewoon diep in me. Ik heb ook het gevoel alsof ik oneerlijk naar mezelf toe ben als ik al te vrolijk ga doen. Het leven is tenslotte ook niet enkel en alleen vrolijkheid. En muziek is voor mij een afspiegeling van het echte leven. Bij The Beatles vind je onder de vrolijkheid aan de oppervlakte vaak melancholie en droefheid. Heel knap vind ik dat. Ik hoor het ook vaak bij Cubaanse muziek en Portugese fado: vrolijk aan de oppervlakte, maar daaronder schuilt van alles.’’
Sigmond zegt dat de herfst zijn favoriete jaargetijde is. Dat verklaart ook zijn fascinatie voor de Ronde van Lombardije, de wielerklassieker die in het najaar verreden wordt en waarover Sigmond een geslaagde documentaire maakte. ,,Ik ben dol op de herfst, en dan vooral de herfstdagen waarop de zon schijnt,’’ zegt de muzikant die als freelance journalist werkte voor onder meer de EO, Avro, Tros en KRO. ,,De herfst is een tijd van verval, maar ook een tijd van strijklicht en die mooie laagstaande zon. De winter vind ik niks: dan is alles dood en vergaan.’’
Hoewel Sigmond niet bepaald overkomt als praatgraag en extravert, praat hij met liefde over muziek en zijn muzikale vorming. ,,Al toen ik een jaar of 5 was, ging ik bezig met cassetterecorders en muziekinstrumenten die her en der door het huis slingerden. Ik maakte zelf liedjes, schreef zelf mijn teksten – hoe verschrikkelijk het was op school - en nam die ook zelf op. Mijn ouders waren actief in de kerk van de Pinkstergemeente, waar heel veel werd gemusiceerd.’’
Van zijn moeder leerde hij een beetje pianospelen, instrumenten als ukelele, banjo en gitaar kreeg hij zelf onder de knie. ,,De kerk was voor mij dé ideale muziekschool. Als je ook maar twee of drie akkoorden kon spelen, werd je het podium opgeschopt en mocht je in de band meedoen. Ik volg het allemaal niet op de voet, maar je zou eens moeten kijken hoeveel finalisten van talentenjachten als The Voice Of Holland en X-Factor in de kerk zijn begonnen met zingen. Ik denk dat het er heel veel zijn. Daar kan geen opleiding tegenop.’’
Sigmond zegt zijn geloof in de loop der jaren te zijn verloren. Zijn liefde voor muziek en musiceren, aangereikt door datzelfde geloof, heeft hij echter behouden. ,,Ik draai thuis van alles. Van klassiek tot gitaarrock, van Bob Dylan tot Run DMC. Vreemd genoeg heb ik The Beatles pas op late leeftijd ontdekt. Dat had de muziek van mijn ouders moeten zijn, maar die hadden dat gewoonweg niet in huis. Wel veel stichtelijke muziek. En Johnny Cash en Bob Dylan, die allebei hun spirituele periodes hebben gekend. Ik heb ook veel meegekregen van de families van mijn ouders. Mijn vader heeft Indonesisch bloed, mijn moeder heeft Hongaars/joodse roots. Op bezoek bij mijn vaders familie werd veel gitaar gespeeld, bij de familie van mijn moeder klonk vaak folk en zigeunermuziek. Ik denk dat ik van beide culturen wel wat heb meegekregen in muzikaal opzicht.’’

Eigenlijk heeft Sigmond nooit getwijfeld over wat hij wilde worden. Hij volgde weliswaar een opleiding journalistiek in Ede, maar eigenlijk alleen maar omdat dat mooi te combineren was met het muzikantenbestaan. ,,Ik ben al vroeg in mijn tienerjaren geld gaan verdienen als sessiemuzikant, als zanger en bassist. Het was misschien logisch geweest dat ik naar het Conservatorium was gegaan, maar dat zag ik niet zitten. Ik wilde spelen en optreden; wat dat betreft ken ik helemaal geen schroom of drempelvrees. Een echte entertainer of showman zal ik nooit worden, maar ik voel me wel heerlijk op het podium. Een goed optreden geeft me veel energie. Na zo’n optreden wil ik meer, wil ik nog een keer, en de volgende dag weer.’’
Komend weekend staat Sigmond op festival Noorderslag in Groningen, dat jaarlijks een overzicht geeft van de stand van zaken in popland Nederland. Sigmon verheugt zich erop. ,,Tim Knol, Roosbeef, De Staat, Dazzled Kid: er zijn hier relatief veel artiesten met een eigen geluid. Dat er, in vergelijking met bij voorbeeld Engeland, nog veel rotzooi in de hoogste regionen van de hitlijsten staat heeft volgens mij met smaak en opvoeding te maken. Misschien moeten ouders eens stoppen hun kinderen vol te stouwen met de muziek van K3. Laat ze lekker naar Coldplay luisteren, ook een soort K3, maar dan veel muzikaler.’’

Heavy Flowers van Blaudzun ligt nu in de winkels. Komende zaterdag speelt Blaudzun op festival Noorderslag in Groningen (uitverkocht). Al zijn optredens in januari zijn uitverkocht, maar in maart volgt een nieuwe tournee. De data zijn te vinden op www.blaudzun.com

IN DE ROOS!

dinsdag 24 januari 2012

Eindelijk waardering voor cabaretier Klaas van der Eerden