In september vorig jaar werd bij Bart Chabot een zeldzame brughoektumor geconstateerd. Bijna een half jaar en een intensieve bestralingskuur later heeft de Haagse schrijver zijn ervaringen te boek gesteld in Diepere Lagen. ,,Eigenlijk ben ik niet zozeer bang voor de dood als wel voor de lijdensweg en aftakeling die daaraan voorafgaan.''
Het boek over de hersentumor van Bart Chabot heeft een open eind
'Ik wilde geen huilie-huilieverhaal schrijven'
DOOR MARK ROOS
Toch noemt Chabot zichzelf een bofkont. ,,Ik heb zwaar pech dat me dit is overkomen, maar ik heb groot geluk dat ik het allemaal overleefd heb. Het had veel slechter af kunnen lopen.''
Meer dan ooit voelt hij zich een familieman en brengt hij veel tijd door met vrouw Yolanda, zijn vier zoons Sebastiaan, Maurits, Splinter en Storm en hond Bril. Daarnaast verdeelt hij zijn energie tussen zijn werk als politiek analist voor Pauw en Witteman en zijn schrijftafel. De komende maanden doet hij nauwelijks interviews en ook alle optredens in schouwburgen, bibliotheken en culturele centra zijn uit zijn agenda geschrapt.
Chabot heeft de afgelopen maanden ervaren als een verschrikkelijke tijd. Eerst was daar die tinteling in de linkerkant van zijn mond, daarna volgden gehoorproblemen en de diagnose brughoektumor. Chabot belandde in een soort achtbaan. Moest hij zich laten opereren, met de zekerheid dat hij doof zou worden aan één kant, of moest hij zich laten bestralen? Chabot werd bedolven onder tegenstrijdige adviezen. ,,De medische wereld is zo groot en onoverzichtelijk: zoek daar maar eens je weg in. Iedere specialist geeft adviezen op basis van zijn persoonlijke zienswijze, niet op basis van een universele waarheid. Want dat is wat je wilt: een afgewogen oordeel dat gebaseerd is op meerdere bevindingen en zienswijzen.''
Uiteindelijk koos Chabot voor bestraling. Het gehele traject heeft hij treffend beschreven in het boek Diepere Lagen, dat volgende week verschijnt. Hoewel hij zijn lijdensweg heeft opgetekend met de nodige humor, breekt het zweet je soms uit als lezer. De scène waarin een stalen frame met zes schroeven op zijn hoofd wordt bevestigd voor de bestraling, de hallucinaties na het medicijn dexamethason, de beschrijvingen van periodieke flauwteaanvallen: je krijgt het er plaatsvervangend benauwd van. Chabot: ,,Ik had graag gewild dat het een boek met een happy end was, maar ik vrees dat de lezers het moeten doen met een open eind. Pas eind volgend jaar weet ik echt hoe mijn tumor er voorstaat.''
Hoewel het onderwerp van gesprek niet bepaald vrolijk is, maakt Chabot een opgewekte indruk. De joviale spraakwaterval is in het restaurant van het Haagse Carlton Ambassador zo druk aan het vertellen, dat hij tot twee keer toe zijn cappuccino koud laat worden. ,,Weet je, ik ben niet zozeer bang voor de dood als wel voor de aftakeling en de lijdensweg die daaraan voorafgaat,'' zegt hij vanachter zijn uitsmijter deluxe. ,,Daarom zag ik ook ontzettend op tegen een operatie. Ik ben doodsbang om wandelend een ziekenhuis in te gaan en er compleet verminkt, in een rolstoel weer uit te komen. Dat was, en dat is nog steeds mijn grote nachtmerrie. Ik ben heel slecht in hulpbehoevend zijn.''
Vandaag de dag is Chabot vaak en snel moe, wat een direct gevolg is van de bestraling eind vorig jaar. ,,En een aantal verschijnselen die ik voor mijn eerste bezoek aan de dokter had, heb ik nog steeds. Die tumor en de druk die die tumor uitoefent op mijn gezicht: dat blijft. Net zoals die verminderde gevoeligheid van de linkerkant van mijn hoofd, mijn oogkas en mijn wangen. Dat voelt echt als verdoofd vlees. Chocola proef ik alleen met rechts. Links voel ik alleen een kleverige, vettige substantie. Maar als je het vergelijkt met de periode vlak na de bestraling, is het een klein wonder dat ik weer op de been ben.''
Eigenlijk wilde hij Diepere Lagen helemaal niet schrijven. ,,Ik wilde geen huilie huilie-verhaal. Ik wilde over van alles schrijven, maar niet over mijn ziekte. Ik ben er pas serieus over gaan nadenken toen er een mogelijke openingszin in mijn hoofd rondzong: 'Het begon onschuldig. Zoals de meeste dingen begonnen, onschuldig.' Uiteindelijk is die zin in mijn eerste hoofdstuk terechtgekomen. Ik ben op zoek gegaan naar aspecten in het ziekteproces waar ik met humor, op een niet larmoyante wijze, over kon vertellen. Over mijn aantrekkelijke huisarts waar ik langsging omdat ik last had van mijn gehoor. Over de verschrikkelijke hallucinaties die ik had na het middel dexamethason, dat ik moest slikken na mijn bestraling. Zo ontstond toch langzaam iets dat op een boek leek.''
Chabot zegt de laatste maanden te hebben ervaren als een harde leerschool. ,,Ik ben er wijzer en rijper uitgekomen. Ik ben mijn leven kritisch gaan beschouwen. Ga ik door op de ingeslagen weg? Ben ik goed bezig? Maak ik de juiste keuzes?'' Wat dat laatste betreft moet hij nog wel eens denken aan zijn in 2009 overleden vriend en collega-schrijver Martin Bril, die de spot met hem dreef omdat hij regelmatig te zien was in quizjes als Waku Waku en spelprogramma's als Dancing With The Stars. Chabot: ,,Martin zei tegen me: volgens mij is het jouw ambitie om alle campingzenders te vullen. Hij bedoelde: je kunt zo goed schrijven, waarom doe je het dan niet? Waarom richt je je niet op de belangrijke zaken in het leven? Ik had die schop onder mijn kont echt nodig.
Tot voor kort kon hij moeilijk of geen nee zeggen, zegt hij. ,,Daardoor heb ik veel teveel tijd vermorst met allerlei flauwekul. Je moet toch wel op een gegeven moment weten wat de essentie is van je bestaan. Ik ben de laatste jaren, met de dood van Martin Bril en die hersentumor, hardhandig geconfronteerd met de eindigheid van de machine die mens heet. Mede daarom heb ik het rigoureuze besluit genomen me volledig te concentreren op het schrijven.
,,Je zou het soms niet zeggen, maar ik ben meer schrijver dan prater. Ik heb genoten van die theateroptredens met Herman Brood, Jules Deelder, Maarten Spanjer, Martin Bril, Ronald Giphart, Jan Mulder en Remco Campert, maar ik ben niet verslaafd aan applaus. Veel artiesten hebben een enorme manifestatiedrang en kunnen intens genieten van waardering. Ik heb dat helemaal niet. Geef mij maar een zolderkamertje en een tekstverwerker. Ik kan makkelijk zonder die directe feedback van het publiek.''
Chabot zegt van huis uit een verlegen mens te zijn. ,,Het is misschien in tegenstrijd met mijn imago, maar ik ben meer een luisteraar, een beschouwer dan een prater. Ik kijk ook met een zekere distantie naar de jongen die Bart Chabot heet. Ik beschouw zijn leven en wat hem allemaal overkomt. Ik zie zijn jongensachtige karakter, zoals ik dat ook zie bij bijvoorbeeld Herman Brood, Jules Deelder en Mark Rutte. Ik kon de afgelopen maanden ook heel goed met een afstandje kijken naar hoe die jongen met die tumor in zijn hoofd zijn leven leefde. Ik zie mezelf als een personage in een verhaal.''
Het verhaal over zijn hersentumor is niet het laatste verhaal dat Chabot heeft geschreven. Zo is hij nu al druk bezig met een nieuwe verhalenbundel en een roman. ,,Om eerlijk te zijn ben ik helemaal niet zo trots op wat ik tot nu toe heb bereikt. Natuurlijk, ik heb best goeie dingen gemaakt, maar als ik dan naar mensen als Tom Waits en Randy Newman luister, dan vind ik het allemaal wel meevallen. Het kan altijd beter. En wat dat betreft hou ik me vast aan het cliché 'the best is yet to come': mijn beste boek moet nog verschijnen.''
Diepere Lagen van Bart Chabot ligt vanaf donderdag 24 februari in de winkels.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten