Brian May over de prille brille van Queen

De grondig opgepoetste heruitgaves van de eerste vijf albums vormen de aftrap van het 40-jarig jubileum van het Britse rockinstituut Queen.

 

Hoe vier Britse betweters uitgroeiden tot een supergroep

 

De prille brille van Queen

 

DOOR MARK ROOS

Dat de Britse rockband Queen dit jaar veertig jaar bestaat, zal niemand ontgaan. Zo is onlangs een grote overzichtsexpositie in Londen geopend met de naam Stormtroopers in Stilettos. Daarnaast wordt oud werk in compleet geremasterde en geremixte versies, met zeer interessante bonus-tracks, heruitgegeven, komt er een lange BBC-documentaire over de groep en komt er een speelfilm over Queen, met Sacha Baron Cohen (Borat) in de rol van Freddie Mercury.
Hoewel Queen na de dood van frontman Freddie in 1991 nog heeft opgetreden met onder meer Paul Rodgers als zanger, bezweren drummer Roger Taylor en gitarist Brian May dat ze dit jaar niet live aan het werk zullen gaan. Bassist John Deacon is sowieso niet meer betrokken bij Queen, hij geniet van zijn pensioen. May en Taylor beheren de catalogus, hebben een dikke vinger in de pap in de musical We Will Rock You, beheren het muzikale erfgoed van Queen en hadden de eindverantwoordelijkheid over de heruitgave van de eerste vijf albums - Queen I (1973), Queen II (1974), Sheer Heart Attack (1974), A Night At The Opera (1975) en A Day At The Races (1976) - die onlangs verschenen.
De albums geven een goed beeld van de periode vóór megahits als Radio Gaga, We Will Rock You, We Are The Champions, Bicycle Race, Crazy Little Thing Called Love, I Want It All en I Want To Break Free. Hoewel de meningen verschillen, is de periode 1971-1976 de meest interessante periode van Queen. Het was de tijd dat de groep een brug probeerde te slaan tussen Mozart en hardrock, met als meest befaamde resultaat epische klassiekers als Bohemian Rhapsody en Somebody To Love.
Vanaf dag één wist de band, die in haar carrière meer dan 170 miljoen albums verkocht, precies wat ze wilde. ,,We wilden de grootste en beste rockband ter wereld worden'', zei Brian May daar onlangs over. ,,Toen we ons debuutalbum opnamen, wisten we precies hoe we wilden klinken:  heel melodieus en harmonisch, maar tegelijkertijd ook heel heavy. Wij waren dan wel jong maar niet bepaald eenkennig. Led Zeppelin en Jimi Hendrix waren helden voor ons, maar we lieten ons ook inspireren door de complexe melodieën van een band als Yes, van de muziek van big bands en de vooroorlogse banjoliedjes van George Formby. En het gekke was: we waren het er allevier over eens dat al die invloeden te verenigen zouden zijn in één sound.''
Toch kijken Brian May en Roger Taylor met gemengde gevoelens terug op het debuutalbum. Queen I werd opgenomen in de Londense Trident Studios op momenten dat de studio even niet gebruikt wordt. ,,Als David Bowie om twee uur de studio verliet, werden wij gebeld en konden wij op gaan nemen,'' herinnert Brian May zich. ,,Veel nummers zijn tussen 2 en 6 uur 's nachts opgenomen.'' Echt tevreden over het eindresultaat is May niet. ,,Wij waren broekies en zowel de platenmaatschappij als de producers weigerden te luisteren naar onze ideeën.'' Taylor: ,,Wij werden gepusht om te klinken volgens de mode van toen. Zo moesten de drums worden afgeplakt om een droge sound te krijgen. Afschuwelijk! Het repertoire was prima, maar de sound is matig, hoewel die in deze nieuwe heruitgave alweer een stuk beter klinkt.''
De eerste twee albums, Queen I en Queen II, laten een groep horen die zoekende is. Curieus op Queen II is dat de oorspronkelijke elpee een witte kant heeft, met vooral nummers van May, en een zwarte, met louter werk van Mercury. De twee verschillende kanten laten vooral het verschil zien tussen hun beider muzikale aanpak: May is van de rocksongs met kop en staart, Mercury van de gelaagde, extravagante songs die je zou kunnen omschrijven als mini-rockoperaatjes in een notendop. May: ,,Freddie, die raar genoeg vrij verlegen was in het dagelijkse leven, was in de begindagen tamelijk onzeker over zijn vocalen. Hij werkte er dag en nacht om die vocalen te perfectioneren.''
Pas op het derde album Sheer Heart Attack horen we alles waar Queen zijn ongekende faam aan heeft te danken: Mozartiaanse pianoriedels, virtuoos geproduceerde, epische rocksongs met koortjes en barokke songstructuren naast uitstapjes richting ragtime, heavy metal, folk en circusmuziek. May: ,,Ik heb mijn hele leven een buitengewone interesse gehad in koortjes en harmonieën. Ik heb werkelijk studie gedaan naar de meerstemmigheid van de easy listening van Mantovani, maar ook van de koortjes in de muziek Everly Brothers en Doris Day. Dat kwam op dit album allemaal bij elkaar.''
Het vierde Queen-album A Night At The Opera  wordt algemeen gezien als het beste Queen-album ooit. Wat Sgt Pepper is voor The Beatles, is A Night At The Opera voor Queen. Taylor: ,,Net als Sgt Pepper zijn A Night At The Opera en A Day At The Races buitengewoon eclectisch en ambitieus. Die albums zijn het resultaat van ons streven om op alle mogelijke fronten anders te zijn dan alles wat tot dan toe was verschenen. Ik ben er nog steeds erg trots op dat we op dat moment erg onhip waren. Als je hip bent, is dat vaak maar voor heel korte tijd, terwijl wij het toch maar mooi veertig jaar hebben volgehouden.''
--------------------------------------------------------------

De eerste vijf Queen-albums in vogelvlucht:


QUEEN I ***
Zeer interessant eerste album. Aan breed uitgesponnen, symfonische rocknummers als Keep Yourself Alive, Liar en Great King Rat kun je horen dat we hier niet met een doorsnee-rockbandje te maken hebben. Wel wat bleekjes geproduceerd.
BESTE TRACK: KEEP YOURSELF ALIVE

QUEEN II ***

Taai en excentriek album, dat stukken beter klinkt dan zijn voorganger. Heeft een rock-achtige Brian May-kant en een extravagante Freddie Mercury-kant. Vooral de nummers van Mercury intrigeren, met als beste voorbeeld The March Of The Black Queen, dat qua songstructuur Bohemian Rhapsody naar de kroon steekt.
BESTE TRACK: THE MARCH OF THE BLACK QUEEN


SHEER HEART ATTACK ****
Op dit album is de typische Queen-sound in alle opzichten geperfectioneerd. Prachtige koortjes, sublieme rocksongs (Brighton Rock, Now I'm Here, Stone Cold Crazy), hitpotentie (Killer Queen), besmettelijk, geestig en buitengewoon eclectisch.
BESTE TRACK: STONE COLD CRAZY
 


A NIGHT AT THE OPERA ****

Wordt algemeen gezien als het Magnum Opus van Queen. Met het onuitroeibare Bohemian Rhapsody, maar ook prachtige popliedjes als 39, en You're My Best Friend en Love Of My Life. Enig minpuntje, maar dat geldt voor bijna alle Queen-albums: de nogal plat rockende compositorische bijdragen van drummer Roger Taylor.
BESTE TRACK: YOU'RE MY BEST FRIEND


 
 A DAY AT THE RACES *****

Misschien wel de overtreffende trap van de voorganger. Als je dan toch 48 geluidssporen hebt, gebruik ze dan ook allemaal, lijkt het motto. Dus horen we vet geproduceerde ballads (You Take My Breath Away), uitzinnige rocksongs (Tie Your Mother Down), een megahit (Somebody To Love), een ingenieuze wals (The Millionaire Waltz) en een ultralelijke Roger Taylorsong (Drowse).
BESTE TRACK: YOU AND I