Marianne Faithfull is onuitroeibaar

Britse popdiva laat roerige verleden ver achter zich

Marianne Faithfull is onuitroeibaar

DOOR MARK ROOS

Als je het over Marianne Faithfull hebt, gaat het in de regel bijna altijd over haar wilde periode in de jaren ’60 en ’70. De tijd dat ze naakt en/of stoned door het leven fladderde, de muze en bedpartner werd van de jonge Mick Jagger, met alles en iedereen bed en bad deelde en uiteindelijk in een bijna onuitroeibare heroïne- en cocaïneverslaving belandde die haar meisjesachtige stemgeluid deed veranderen in een sonore kraakstem.

Vandaag de dag leidt de 64-jarige dichteres, actrice en zangeres, die grote hits scoorde met Summer Nights, The Ballad Of Lucy Jordan en de door Keith Richards en Mick Jagger geschreven klassieker As Tears Go By, een teruggetrokken leven, grotendeels in Parijs. ,,Ik heb hier een prachtig appartement waar ik in alle rust heerlijk mezelf kan zijn,’’ laat ze weten vanuit de lichtstad. ,,Parijs is een geweldige stad. Het eten is excellent en kleding shoppen is echt onovertroffen. In Parijs laten ze me met rust. Ik heb hier nauwelijks last van opdringerige journalisten.’’
Het is bekend dat Faithfull liever niet meer met de pers praat. Er is al zoveel geschreven, vindt ze zelf. In talloze artikelen, twee autobiografieën en vele biografieën zijn haar seksuele escapades, verslavingen, losbandige avonturen, ziektes en mentale ineenstortingen breed uitgemeten. ,,Ik wil graag praten over waar ik nu mee bezig ben. Ik ben dat lyrische geklets over de jaren ’60 meer dan zat. Natuurlijk ben ik dankbaar dat ik deel heb mogen uitmaken van een generatie talentvolle muzikanten en kunstenaars. Het is ook zo dat ik vaak met affectie terugkijk op die periode. Toch was het niet allemaal bloemetjes, vrede, liefde, geluk en happy hippies. De periode had ook een keerzijde: met veel drugs en ellende. Maar dat bandje heb ik al zo vaak afgedraaid. Ja, ik ben verslaafd, dakloos, ziek en overspannen geweest. Maar mogen we dat boek nu sluiten?’’

Sinds haar genezing van borstkanker in 2006, is ze in goede conditie. De tijden dat ze geleefd werd liggen ver achter haar. De fysieke ongemakken die horen bij het ouder worden belemmeren haar niet de hele wereld over te reizen voor optredens. Enkele weken geleden deed ze enkele concerten in Argentinië en Brazilië. ,,Op mijn leeftijd is dat best zwaar, hoor’’, vertelt ze. ,,Vandaag de dag kan ik dagenlang last hebben van een jetlag. Daarom probeer ik veel pauzes in te lassen tussen mijn optredens. Verder is het een kwestie van gezond eten en veel rusten. Daarnaast wandel en zwem ik veel. Zo blijven de spieren soepel en houd ik de geest fris.’’
 

De huidige tournee van de kwieke chansonnière staat deels in het teken van haar begin dit jaar verschenen, 23ste soloalbum Horses And High Heels. Voor de optredens kan Faithfull putten uit een indrukwekkend arsenaal aan covers, zelf geschreven en speciaal voor haar geschreven liedjes.

Voor zowel oudere als jongere muzikanten is Marianne Faithfull een inspiratiebron. De Rolling Stones-song You Can’t Always Get What You Want gaat over het leven van Marianne Faithfull, evenals de liedjes Carrie Anne van The Hollies en And Your Bird Can Sing van The Beatles. Ook de verzameling vóór haar geschreven liedjes is indrukwekkend. Billy Corgan (Smashing Pumpkins), Damon Albarn (Blur, Gorillaz), Roger Waters (Pink Floyd), Morrissey, P.J. Harvey, Nick Cave, Emmylou Harris, Daniel Lanois, Lou Reed en Joe Jackson: het is slechts een handjevol voorbeelden van hedendaagse artiesten die songs hebben geschreven voor Faithfull of een duet met haar opnamen. De waardering vandaag de dag vervult haar met trots. ,,Ik heb in vroegere interviews wel eens gezegd dat ik verlang naar mijn pensioen als zangeres. Waarschijnlijk heb ik dat gezegd op momenten dat ik er even doorheen zat, want als je ziet hoeveel waardering ik vandaag de dag krijg, zou ik echt niet willen stoppen.  Sommige mensen noemen me een survivor, maar als je ziet wat ik allemaal heb meegemaakt ben ik veel meer dan dat. Ik ben gewoonweg onuitroeibaar.’’

Marianne Faithfull treedt op vrijdag 7 oktober op in Orpheus Apeldoorn, zaterdag 8 oktober in Parkstad Theater Heerlen en maandag 10 oktober in het Nieuwe Luxor in Rotterdam.

Brian Wilson, een geniale binnenvetter

De release van de originele opnames van het nooit verschenen Beach Boys-album Smile, geruchten rond een reünie van deze legendarische groep, een nieuw solo-album met louter Disney-songs, het nieuws dat zijn leven wordt verfilmd en een tournee die compleet in het teken staat zijn vorig jaar verschenen eerbetoon aan George Gershwin: het leven lacht Brian Wilson van alle kanten toe.

Het leven lacht Brian Wilson (69) toe

Geniale binnenvetter

DOOR MARK ROOS

Een gesprek met Brian Wilson (69) is als een auto die maar niet wil starten. Steeds hoop je als interviewer dat hij de geest krijgt, maar in de regel beperkt de grijsgekuifde legende met de droeve oogopslag zijn antwoorden tot staccato gepruttel en lange stiltes. Wat afgemeten zinnetjes of soms zelfs één enkel woord; daar moet de interviewer het mee doen.

Het is geen onwil van de levende legende, die op dit moment op wereldtournee is waarbij hij ook Paradiso in Amsterdam aandoet. Wilson, onder meer verantwoordelijk voor twee van de mooiste liedjes uit de pophistorie - God Only Knows en Good Vibrations – speelt tijdens zijn huidige concertreeks voornamelijk repertoire van zijn eind vorig jaar verschenen album Reimagines Gershwin. Wilson zegt behalve geestverwant bewonderaar te zijn van George Gershwin (1898-1937), de componist van klassiekers als Rhapsody In Blue en Porgy And Bess. ,,Rhapsody In Blue is de song van mijn leven,’’, zegt hij. ,,Ik hoorde het voor het eerst toen ik 2 was.’’

Eind oktober verschijnt een nieuw album van Brian Wilson met louter songs uit Disney-films. Elf songs staan er op het album, variërend van de moderne titelsong van Toy Story tot oude klassiekers als Sneeuwwitje en Jungle Book. Wilson: ,,Deze liedjes zijn veel lichter en blijer dan de nummers van Gershwin. Er zitten bewerkingen tussen van prachtige nummers van Elton John en Randy Newman en ook een paar machtige ballads.’’

Op de vraag of hij nog werkt aan nieuw, eigen songmateriaal, volgt een lange, bijna pijnlijke stilte. Het schrijven van nieuwe songs gaat hem moeilijk af. De ideeën zijn er wel, maar de concentratie om ze om te zetten in muziek ontbreekt. ,,Hoewel: ik ben nu bezig met een liedje dat bijna af is en waar ik erg tevreden over ben. Maar dat eerder uitzondering dan regel.’’

Als het gesprek komt op de geruchten over een aanstaande reünie met de twee andere nog in leven zijnde Beach Boys Al Jardine en Mike Love, volgt een stilte. ,,Geen nieuws,’’ zegt de zestiger , die vijftig jaar geleden de Beach Boys oprichtte met zijn inmiddels overleden broers Carl en Dennis. ,,Ik weet van niks.’’ Ook over de originele sessies van het Beach Boys-album Smile die eind oktober eindelijk op cd verschijnen, zegt Wilson niets te melden te hebben.

Wilson bracht in 2004 weliswaar nummers van Smile uit met de hulp van verschillende (jonge) gastmuzikanten; het originele Beach Boys-album had eigenlijk in 1967 moeten uitkomen. Smile zou hét meesterwerk moeten worden dat de gelauwerde voorganger Pet Sounds moest overtreffen. Het kwam er niet van. De toen 25-jarige Brian Wilson -tussen 1963 en 1965 verantwoordelijk voor negen Beach Boys-albums en zestien hitsingles - was niet in staat zijn ideeën te vertalen naar een succesalbum omdat hij in een diepe depressie raakte. Bijna dertig jaar lang leefde Wilson een leven van drank, drugs en mentaal ongemak. Psychiaters constateerden dat Wilson leed aan een ‘bipolaireschizoaffectieve stoornis’, een chronische, psychische aandoening.,,Het gaat nu goed met me'', zegt Wilson. ,,Tenminste: ik kan veel dingen die ik tot voor kort niet kon. Echt helemaal normaal ben ik nooit geweest en zal ik nooit worden. Ik heb daarmee leren leven.''

Nog steeds heeft Wilson last van stemmen in zijn hoofd, die ervoor zorgen dat hij zich vaak niet prettig voelt op het podium. Toch is de zestiger deze weken vrijwel onafgebroken op tournee. ,,En dat gaat eigenlijk best goed,’’, zegt hij.,,Ik heb veel gerepeteerd. En ik doe speciale oefeningen om fit te blijven. Vooral wandelen doet me goed. Wandelen is goed voor de bloedsomloop, het maakt mijn benen sterk en geeft me veel energie.’’

Ook zijn geregelde bezoekjes aan de psychiater werken stimulerend. Hij is als een vriend, zegt Wilson. Een vriend die vraagt hoe het met hem, zijn vrouw Melinda en zijn vijf adoptiekinderen gaat. ,,Ik betaal hem om mijn vriend te zijn. Dat is prima.’’

Kortaf als hij is, zou je de indruk kunnen krijgen dat Brian Wilson liever niet praat. De grootmeester zelf ontkent dat. Aan het eind van het gesprek bedankt hij de interviewer tot drie keer toe voor het fijne interview.

Brian Wilson treedt op woensdag 21 september op in Paradiso in Amsterdam. Zijn nieuwe album In The Key Of Disney verschijnt op 24 oktober. Precies één week later verschijnen The Smile Sessions.

De fascinerende archetypes van Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek

 

Gabbers, skaters, punkers, hiphoppers, Turkse omaatjes, corpsballen en dames-op-stand: fotograaf Ari Versluis en styliste Ellie Uyttenbroek uit Rotterdam zijn al zestien jaar gespecialiseerd in Exactitudes; tableaus met twaalf portretten van vergelijkbare menstypes.

136 aha-erlebnissen van Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek

 

Onvermoeibare perfectionisten

DOOR MARK ROOS

De onlangs verschenen, met nieuw werk opgesierde vijfde editie van de Exactitudes-catalogus van Ellie Uyttenbroek en Ari Versluis bevat 136 portretseries van opvallende verschijningen in het straatbeeld. Bladeren door het boek is één grote aha-erlebnis. De dames op leeftijd met hun pastelkleurige regenjassen, de met Karel van de Graaf-hoeden getooide intellectuelen met hun lange regenjassen en de Rotterdamse sportschooljongens: ze zijn uit duizenden herkenbaar.

Elke fotoserie bestaat uit twaalf exemplaren. Versluis: ,,Het is ons streven dat je één werk ziet in plaats van 12 kleine werkjes. Deze catalogus laat de 136 geslaagde pogingen zien, want er zijn ook tal van afgekeurde series en incomplete series. Alle 12 de beelden in één werk moeten stuk voor stuk raak zijn. Als we maar 11 geschikte exemplaren hebben, gooien we het weg.''

Voor Uyttenbroek en Versluis begon het allemaal in 1994, toen ze door KPN werden gevraagd telefoonkaarten te ontwerpen met daarop portretten van subculturen. Uyttenbroek: ,,We dachten toen: we kunnen één gabber uitnodigen, maar we kunnen er ook gelijk 50 vragen en er een gezellige boel van maken. Toen we de foto's van al die koppen op onze lichtbak zagen hangen, zagen we een soort tableau, een nieuw werk ontstaan. Vanaf dag één is het eigenlijk een hit geweest.''

Er volgden tal van exposities, van Naarden tot Rio en Casablanca, en opdrachten voor tijdschriften en bedrijven in binnen- en buitenland. Nu ligt de vijfde editie van hun catalogus in de winkel, met 48 nieuwe series, geschoten in onder meer Parijs, Londen, Rotterdam en Milaan. Uyttenbroek: ,,In Milaan hebben we enkele series voor het koffiemerk Lavazzo gemaakt. We hebben er vier weken voor uitgetrokken om het straatbeeld te bestuderen en in kaart te brengen. Daarna zijn we de series gaan benoemen, mensen gaan zoeken en zijn we daadwerkelijk aan het fotograferen en afwerken geslagen.''

Versluis: ,, Voor ons is het een sport om een serie binnen de gestelde tijdslimiet af te krijgen. Lukt dat niet, dan hebben we wellicht iets gezien dat er niet was of waren we te te geforceerd bezig, te vroeg, te laat, op de verkeerde plek of was de urgentie er niet.''

Uyttenbroek en Versluis benaderden potentiële modellen op straat, waarna ze naar een mobiele studio werden geloodst.  Uyttenbroek: ,,Met die studio trokken we door de stad als een soort kermisklanten. Mijn ervaring is dat het het best werkt als je mensen spontaan van straat trekt. Als je telefoonnummers gaat uitwisselen en afspraken gaat maken voor pakweg volgende week dinsdag, kan er van alles misgaan.''

Het meeste werk gaat volgens de twee zitten in de voorproductie, het zoeken naar de goede prototypes. Versluis: ,,Elke levensstijl heeft zijn eigen ritmes en gewoontes, en die moet je als buitenstaander zien te doorgronden. Sommige menstypes vertonen zich alleen 's morgens vroeg, sommigen zijn pure nachtvlinders.''

Uyttenbroek: ,,Voor die serie vrouwen in bontjassen zijn we op zoek gegaan in de sjieke buitenwijken van Milaan. Die serie met Turkse vrouwen in lange denim-jassen hebben we in de Rotterdamse Afrikaanderwijk gemaakt. Bij die laatste serie denk je echt iets ontdekt te hebben dat typerend is voor de Afrikaanderwijk, maar als je in Kreuzberg in Berlijn loopt, zie je dezelfde soort vrouwen in dezelfde soort jassen lopen.''

Op de vraag of Uyttenbroek en Versluis zichzelf zien als antropologen, schudden ze hun hoofd. Uyttenbroek: ,,Het gaat ons in eerste instantie om de uiterlijke verschijningsvormen, om de modeverschijnselen. De interesse van wat daar precies achter zit, komt op de tweede plaats.''

Versluis: ,,Dat neemt absoluut niet weg dat we ons onderwerp respecteren. Het is echt een positieve interesse. Wij zijn absoluut niet cynisch. We fotograferen wat we mooi vinden en wat ons fascineert.''

Uyttenbroek: ,,Zo'n serie Dutch Family, met dames op leeftijd in oerdegelijke, windbestendige jacks, is niet het toppunt van mooi, maar het is wel heel sprekend en herkenbaar.''

Versluis: ,,Toen wij begonnen had je geen internet, geen online shoppen, geen bloggers en geen Facebook. Die digitale revolutie heeft er echt voor gezorgd dat veel dingen op de wereld op elkaar zijn gaan lijken.''

Uyttenbroek: ,,De architectenlook is in Amsterdam niet wezenlijk anders dan in Rome of New York. Veel van de mensen die we de laatste jaren hebben gefotografeerd, vind je overal.''

Exactitudes van Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek (€37.50) is verschenen bij 010 Uitgevers.
 

Geen pensioen voor Ringo Starr

Vandaag begint de 71-jarige ex-Beatle Ringo Starr aan zijn grootste concerttournee ooit. Op een persconferentie in Engeland stelde hij zijn nieuwe begeleidingsband voor en liet hij horen het drummen niet verleerd te zijn. 'Deze tournee maakt deel uit van mijn eeuwigdurende droom.'

Ex-Beatle begint aan grootste tournee ooit

Geen pensioen voor Ringo Starr (71)

DOOR MARK ROOS

Toen een journalist aan John Lennon vroeg of Ringo Starr de beste drummer ter wereld was antwoordde hij: ,,De beste drummer ter wereld? Welnee, hij is niet eens de beste drummer van The Beatles.'' Hoewel de opmerking van Lennon gekscherend was bedoeld, is het wel typerend voor het imago van Ringo Starr, die algemeen gezien wordt als de minst talentvolle Beatle; een vriendelijke clown die aardig kan drummen en geluk heeft gehad dat hij dat ooit bij de grootste band ter wereld mocht doen.

Samen met Paul McCartney(69) is Ringo Starr (71) de nog enige levende Beatle. Eerstgenoemde doet nog regelmatig van zich spreken met nieuwe albums en live-optredens, de tweede leeft een wat meer teruggetrokken leven in Los Angeles, brengt slechts mondjesmaat albums uit en gaat zelden op tournee. Daarin komt nu verandering, want Starr begint vandaag in Kiev aan zijn grootste concerttournee ooit, waarbij 27 optredens op het programma staan, waaronder een op Bospop in Weert.

Om de tournee het juiste startschot te geven waren een honderdtal journalisten, een twintigtal cameraploegen, fans en platenbonzen uitgenodigd in de oefenruimte van Starr en zijn All Starr Band. In een immense hangar op een verpauperd vliegveld in het Engelse gehucht Cranleigh wordt de band voorgesteld, worden vier nummers gespeeld die live op internet worden uitgezonden en is er een korte persconferentie.

Het decor van het media-event oogt onheilspellend. Op het zwaar bewaakte terrein waar de hangar/oefenruimte zich bevindt staat een aftandse Boeing weg te roesten. Op de landingsbaan scheuren Audi's plankgas voorbij en rond de hangar bevinden zich tal van smoezelige autobedrijfjes. Binnen, tussen de Noorse, Oostenrijkse, Tsjechische, Poolse en Hongaarse journalisten en fans, is het beter toeven, hoewel je soms spontaan uitslag zou krijgen van het niveau van de vragen - Do you have a message for the people in Czechia?, Do you remember me, we met in Milano in 1965?.

In zijn vorige All Starr Bands maakte Starr gebruik van kanonnen als Joe Walsh (Eagles), Rick Danko (The Band), John Entwistle (The Who), Jack Bruce (Cream), Roger Hodgson (Supertramp), Todd Rundgren en Sheila E.. De band waarmee hij nu op tournee is, met onder anderen Richard Page (Mister Mister), Wally Palmar (The Romantics) en de langharige albino Edgar Winter, lijkt op het eerste gezicht van wat minder statuur. Gelukkig stellen de strak gespeelde liveuitvoeringen van Boys en With A Little Help From My Friends in de hangar gerust. Tussen al die buiken, grijze haren, terugtrekkende haarlijnen en rimpels oogt Ringo als een jonge God, en dat is ook wat waard.

Bijzonder is de aanwezigheid van gitarist Rick Derringer, die met het hitje Hang On Sloopy van zijn band The McCoys Yesterday van The Beatles enkele weken van de eerste plaats in de charts wist af te houden. Beide heren kunnen er vandaag de dag wel om lachen.

,,Dit is de twaalfde All Starr Band die ik samenstel,'' vertelt Starr na afloop van de openbare repetitie. ,,Het idee is dat alle artiesten die in de All Starr Band zitten twee liedjes van zichzelf op de setlist mogen zetten. Voor de rest spelen we songmateriaal van mijn solo-albums en van The Beatles. Ik heb mijn voormalige collega Paul meerdere malen gevraagd om deel uit te maken van de band, maar ondanks mijn aanbod dat hij dan twee liedjes van zichzelf mocht spelen, zegt hij het te druk te hebben.''

Waarom Starr op zijn oude dag nog begint aan zo'n zenuwslopende en vermoeiende concerttournee, weet hij zelf ook niet precies. ,,Voor het geld hoef ik het niet de doen en voor de erkenning ook niet,'' zegt hij laconiek. ,,Ik zie deze tournee als een deel van mijn eeuwigdurende droom. Ooit droomde ik dat ik drummer wilde worden en die droom werd werkelijkheid. Daarna droomde ik dat ik met topmuzikanten samenspeelde, en dat is ook aardig gelukt. Nu wil ik in plaatsen optreden waar ik nog nooit ben geweest. Muziek maken is wat ik doe. Dit is mijn leven; ik kan niet anders.''

Ringo Starr And His All Star Band, zaterdag 9 juli op festival Bospop in Weert. www.bospop.nl

Anton Corbijn zweert bij zwart-wit

De expositie Inwards and Onwards in het Amsterdamse fotomuseum FOAM is de eerste Nederlandse expositie met werk van topfotograaf Anton Corbijn in negen jaar. Op de tentoonstelling dit keer niet alleen indringende zwartwitportretten van rocksterren, maar ook van kunstenaars als Anselm Kiefer, Damien Hirst, Lucian Freud en Karel Appel.

 

Eindelijk weer een expositie met werk van Anton Corbijn

'Eigenlijk ben ik een knullige fotograaf'

DOOR MARK ROOS 

Anthony Kiedis door Anton Corbij

Anthony Kiedis.

Als fotograaf kennen we je vooral van portretten van beroemde popmuzikanten als U2 en David Bowie. Vanwaar die omslag van rockmuzikanten naar beeldend kunstenaars?
,,Ik fotografeer al popmuzikanten sinds mijn 17de en je kunt niet altijd blijven doen alsof je 20 bent. Met uitzondering van de Canadese band Arcade Fire fotografeer ik bijna geen jongere bands, want dan voel ik me toch een beetje die ouwe fotograaf. Met de jaren ben ik me steeds meer gaan interesseren voor beeldende kunst. Bewondering is altijd een drijfveer geweest bij de mensen die ik fotografeer. Wie zijn die mensen die dit werk maken dat ik zo bewonder en kan ik dat vertalen in mijn foto's.''

Zijn er grote verschillen tussen muzikanten en beeldend kunstenaars?
Het grootste verschil tussen kunstenaars en muzikanten is toch dat hoe een kunstenaar eruit ziet geen onderdeel uitmaakt van zijn werk. Bij muzikanten doet het imago wel terzake. Beeldend kunstenaars zitten er vaak helemaal niet op te wachten om te worden gefotografeerd. Bij sommige kunstenaars heeft het soms wel drie jaar geduurd voordat ze 'ja' zeiden tegen mijn verzoek om ze te fotograferen.''

Is je houding ten aanzien van de mensen die je fotografeert in de loop der jaren veranderd?
,,In het begin was mijn bewondering voor de mensen die ik wilde fotograferen op het obsessieve af. Mijn grootste motivatie was niet het maken van de foto maar het deel willen uitmaken van een bepaalde wereld. Gelukkig is dat snel veranderd en is de foto centraal komen te staan en niet de beroemdheid.''


Op de expositie zien we portretten van Alexander McQueen, Tom Waits, Gerhard Richter, Lucian Freud, Bruce Springsteen en Karel Appel. Wat is de rode draad?
,,De kunstenaars die ik heb gefotografeerd zijn grotendeels van mijn generatie. Het zijn stuk voor stuk mensen met een bijzondere drive. Enkelen zijn ook een soort godfathers van een bepaalde stroming. Neem nu kunstenaarsduo Gilbert & George. Wat zij maken behoort niet tot mijn favoriete kunstwerken; toch ben ik gefascineerd door hun verschijning en hun werkwijze.''

Tom Waits, Anselm Kiefer, Luc Tuymans: vanwaar die voorliefde voor tobbers en somberaars?
,,Ik hou van kunstenaars die worstelen. Die worsteling levert vaak bijzondere kunst op. Ik ben niet zo van de lichtgewicht wegwerpkunst.''

Je fotowerk is nog steeds zwart-wit. Gaat dat ooit veranderen?
,,Zwart-wit is voor mij de norm. Ik denk dat dat komt doordat ik me bij zwartwit-fotografie een duidelijke voorstelling kan maken hoe het eruit komt te zien, terwijl je met kleurfotografie voor verrassingen, soms onaangename, kan komen te staan. Daarnaast is zwart-wit een stap verder van de werkelijkheid af, en dat trekt me wel aan. En heel misschien heeft die liefde voor zwart-wit te maken met het feit dat ik soms zwaar op de hand kan zijn.''

Zelfportret.

Profiteer je ook van de mogelijkheden van de nieuwe digitale apparatuur en van Photoshop?
,,In het geheel niet: ik werk nog steeds analoog, met filmrolletjes. Ik heb er geen behoefte aan gelijk het resultaat te zien. Ik ben dol op die spanning tussen het moment van fotograferen en het uiteindelijke resultaat. Bij mij is dat wachten ook vaak echt heel spannend, want eigenlijk vind ik mezelf maar een knullige fotograaf. Tijdens het fotograferen vergeet ik nogal eens wat of let ik niet goed op. De basis van mijn foto's is vaak imperfect. Aan de andere kant ben ik bij het afwerken weer ongelooflijk perfectionistisch. Toch heb ik niet veel met moderne apparatuur. Ik heb ooit van de firma Hasselblad een digitale camera gekregen, maar ik werd helemaal zenuwachtig van dat ding met al zijn mogelijkheden en knopjes.''

Inwards and Onwards is t/m 1 september te zien in fotografiemuseum FOAM in Amsterdam. foam.nl

Duran Duran leeft in het nu

Met een bijzonder nieuw album, een uitermate succesvol Youtube-concert en een uitgebreide wereldtournee is Duran Duran weer even helemaal terug in het brandpunt van de belangstelling. Als het aan frontman Simon LeBon ligt, is het succesverhaal van zijn band nog lang niet ten einde. ,,Wij willen mee blijven tellen als band van nu.''

Alleen het heden telt voor Britse glamourgroep

 

Duran Duran leeft in het nu

DOOR MARK ROOS

Stijlvolle kleding, gedistingeerd, getrimd baardje en een verzorgde coupe-soleil: de tijd lijkt nauwelijks vat te hebben gehad op Simon le Bon (52). Hetzelfde geldt voor Le Bons bandleden Nick Rhodes (keyboards), Roger Taylor (drums), Andy Taylor (gitaar) en John Taylor (basgitaar), die er kek, verzorgd en modieus uitzien.

Ook qua muziek hebben de vijf heren de tand des tijds doorstaan. Dertig jaar geleden scoorde de band met Planet Earth haar eerste hit, maar wie denkt dat de band in het verleden is blijven hangen, heeft het mis. Sterker nog: het dit voorjaar verschenen Duran Duran-album All You Need Is Now laat een band horen die met beide benen in het heden staat. Dus kom bij Simon le Bon niet aan met louter vragen en opmerkingen over de gouden tijden van Duran Duran in de jaren '80, want je krijgt een stevige sneer. Ook verwijzingen naar het huidige succes van andere jaren '80-bands als The Human League en OMD worden weggewuifd. ,,Veel bands die beroemd werden in de jaren '80 treden op met generatiegenoten'', zegt de zojuist van stemproblemen genezen zanger. ,,Daar hebben wij dus geen behoefte aan. Ik zie Duran Duran als een band van de jaren '80 én van nu. Wij hebben talenten en die moet je bijhouden en doorontwikkelen. Wij willen mee blijven tellen als band van nu.''

Een blik op het cd-boekje van All You Need Is Now ondersteunt Le Bons constatering dat Duran Duran geheel van deze tijd is. Zo werkte de groep met de hippe meesterproducer Mark Ronson, die eigentijdse artiesten als Kelis, Ana Matronic (Scissor Sisters) en Owen Pallett (Arcade Fire) liet invliegen om de muziek naar een hoger plan te tillen. ,,Aan Mark Ronson hebben we uitgelegd wat we ongeveer wilden. Voor het nummer The Man Who Stole a Leopard zochten we een topzangeres, dus toen kwamen we uit bij Kelis. Voor het nummer Safe zochten we een rapper, maar we kwamen er niet zo uit. Snoop Dogg was niet echt een optie, want we wilden iets subtielers en specialers. Toen kwamen we dus uit bij Ana Matronic van Scissor Sisters. We vinden het heel bijzonder dat al die mensen zonder ook maar een moment te twijfelen hun medewerking toezegden.''

Le Bon is tevreden over All You Need Is Now dat, in tegenstelling tot het vorige, met Justin Timberlake en Timbaland opgenomen album Red Carpet Massacre uit 2007, positieve recensies kreeg. ,,Op Red Carpet Massacre klinken we gewoon niet als Duran Duran. Dat is op dit album anders. Mark Ronson zei tegen ons dat hij ons wilde laten klinken als Duran Duran, met onze eigen typische sound. Hij zei: 'Luister eens naar bands als Kaiser Chiefs, The Killers, Franz Ferdinand en Bloc Party. Die bands klinken als Duran Duran, dus waarom zouden jullie ook niet zo mogen klinken?'''

Le Bon vindt dat All You Need Is Now net zo gewaagd, futuristisch en modern klinkt als de eerste twee Duran Duran-albums. ,,Mark Ronson heeft gevaar en risico's teruggebracht in onze muziek. Je kunt er van vinden wat je wil, maar All You Need Is Now klinkt absoluut niet alsof het slechts gemaakt is op de lopende band, met als enige doel om het hoog in de charts te laten eindigen.''

Met meer dan 80 miljoen verkochte albums hebben ze hun visjes wel op het droge. Le Bon is in het bezit van een peperduur jacht. Ook de andere bandleden hebben niets te klagen. Toch ging de groep onlangs zes weken lang op tournee langs kleine clubs in de Verenigde Staten. Le Bon: ,,Werkelijk fantastisch om te doen. In Europa, en vooral in Engeland, staan we vaak in stadions en enorme hallen. Optreden in een club is toch andere koek. Het is harder werken. Als je er met je pet naar gooit, krijg je dat als een boemerang terug van het publiek en ga je verschrikkelijk op je gezicht. Ik hou er wel van. Je kunt de toeschouwers zien, horen en ruiken. En geloof me: ze ruiken heerlijk.''

In Europa zal weer getourd gaan worden in grote hallen en stadions. Le Bon: ,,Helemaal niet erg. En heel begrijpelijk, want we staan weer waar we horen: in het middelpunt van de belangstelling. Het publiek is ons niet vergeten. Ik voel me dan ook gezegend dat we zo veel kunnen optreden. Sterker nog: in de jaren '80 deden we maximaal drie shows per week, nu soms wel vijf. Ik denk dat dat komt omdat we nu verstandiger leven. Vroeger feestten we na de optredens zo hard door, dat het fysiek onmogelijk was veel optredens per week te doen.''

Duran Duran zou op zaterdag 11 juni optreden in het Kyocera Stadion van ADO Den Haag. Het optreden wordt nu, vanwege stemproblemen van Simon Le Bon, uitgesteld naar september of oktober.

Helmert Woudenberg ontleedt Hitler én zijn vroege jeugd

Rasacteur Helmert Woudenberg, telg uit een nationaal-socialistische familie, overtuigde eerder in de theaters met zijn interpretaties van Jezus Christus en Pim Fortuyn. Vanaf september staat hij in de Nederlandse theaters met Übermensch, waarbij hij in de huid kruipt van Adolf Hitler.

66-jarige acteur bestudeerde drijfveren dictator

Helmert Woudenberg ontleedt Hitler

DOOR MARK ROOS
 
Helmert Woudenberg die een theatersolo over Adolf Hitler gaat doen: wie de achtergronden van de acteur kent, zal enigszins verbaasd zijn. Zijn vader, Jan Woudenberg, vocht als SS'er aan het oostfront en stierf vlak voor zijn geboorte. Zijn opa, Hendrik Jan Woudenberg, was Tweede Kamerlid van de NSB en voorzitter van het Nationaal-Socialistische Arbeidersfront. Ook Helmerts moeder was overtuigd nationaal-socialiste. Ze schreef lofdichten op Hitler, voordat ze een psychose kreeg en, kort na zijn geboorte, overleed aan een borstontsteking.
,,Sommige mensen denken dat ik dit soort voorstellingen maak als een soort van therapie of verwerkingsproces, maar dat is niet zo,'' zegt de 66-jarige acteur. ,,Ik sta redelijk neutraal tegenover de oorlog, met dien verstande dat ik natuurlijk wel nieuwsgierig ben naar het waarom van de bewondering van mijn vader en opa voor Hitler. Neemt niet weg dat ik met een afstand kijk naar wat er feitelijk in Duitsland is gebeurd, zonder schuldgevoel.''
Woudenberg werd na de oorlog opgenomen in beschermde omgeving van een pleeggezin in Hoofddorp. In zijn tienerjaren verhuisde de jonge Helmert naar de Ortheliusstraat in Amsterdam, waar hij introk bij opa Hendrik Jan, die zijn gevangenisstraf had uitgezeten. 'Zwarte weduwe' Florrie Rost van Tonningen kwam er regelmatig over de vloer en de oorlog was een terugkerend gespreksthema. ,,Mijn opa wilde nog wel eens over de oorlog beginnen, maar ik was puber en had daar geen belangstelling voor. Pas na zijn dood is mijn interesse voor de oorlog ontstaan. Toen was ik al in de 30.''
Pas na het lezen van boeken van de Duitse auteur Sebastian Haffner, kwam Woudenberg op het idee om een voorstelling over Hitler te maken. ,,Haffner heeft het bewind van Hitler als ambtenaar bij justitie van dichtbij meegemaakt en is gevlucht naar Engeland. In zijn boeken doet hij uit de doeken wat Hitlers bewind precies inhield en hoe hij als persoonlijkheid psychisch in elkaar stak.''
Het bijzondere aan Haffner is volgens Woudenberg dat hij Hitler niet demoniseert maar objectief beschouwt. ,,Haffner laat op een heldere manier zien dat Hitler wordt gedreven door menselijke drijfveren en dat je zijn afschuwelijke daden niet los kunt zien van de verschrikkelijke tijd die Duitsland doormaakte na de Eerste Wereldoorlog. Aan de andere kant toont hij ook feilloos aan dat Hitlers antisemitisme en rassentheorie op niets gebaseerd zijn. Hitler was ervan overtuigd dat joden willens en wetens chaos en oorlog probeerden te stichten om zo een greep te doen naar de wereldmacht, maar er zijn geen feiten die die stellingname ondersteunen.''
Woudenberg wil graag benadrukken dat hij zichzelf in Übermensch geen Duits accent zal aanmeten, geen pruik zal opzetten en ook geen snorretje zal opplakken.,,Ik ga er geen verkleedpartij van maken. Ik wil Hitler niet imiteren maar wil inzicht geven in de wordingsgeschiedenis van zijn karakter. In bijna al mijn voorstellingen is dat een belangrijk thema. Voor het programma over Pim Fortuyn ben ik in zijn levensgeschiedenis en zijn jeugd gedoken. Net als Hitler was Pim Fortuyn iemand die op alle mogelijke manieren buiten de boot dreigde te vallen en voor dichte deuren kwam te staan. Dat ik zo driftig op zoek ben naar de bron van mijn karakters, komt waarschijnlijk doordat ik wees ben. Ik stel mezelf regelmatig de vraag wie ik was geweest als mijn ouders waren blijven leven en mij op hadden kunnen voeden. Ik denk dat ik een ander persoon was geworden, maar zeker weten doe ik dat natuurlijk niet.''
- Ten tijde van zijn voorstelling over Jezus, kreeg Woudenberg een storm van kritiek te verwerken, veelal afkomstig van mensen die de voorstelling niet hadden gezien. Of de acteur niet bang is dat hij zich dit keer echt op glad ijs beweegt? ,,Ik weet wat ik doe en kom goed beslagen ten ijs. Ik oordeel niet en heb, net als in de voorstelling over Pim Fortuyn, geen mening. Het gaat er niet om wat Helmert Woudenberg vindt van Jezus, Pim Fortuyn en Adolf Hitler, maar het gaat er mij als acteur om om zo goed mogelijk in de huid van dat personage te kruipen en dat personage zo veel mogelijk tot leven te wekken.''
Übermensch door Helmert Woudenberg is van september t/m december te zien in de Nederlandse theaters. De première is op 7 oktober in Bellevue in Amsterdam. Meer informatie op www.grunfeld.nl

De extreme betrokkenheid van Lineke Rijxman

Lineke Rijxman: topactrice

met een duidelijke boodschap

Met haar nieuwe solovoorstelling 'Wat is het nu' probeert actrice Lineke Rijxman mensen aan het denken te zetten over grote thema's als echtheid, waarheid en kunst. 'Maar er valt ook veel te lachen, hoor.'
DOOR MARK ROOS
Het maken van een solovoorstelling heeft nooit hoog op haar wensenlijstje gestaan. Maar nu haar vaste partners in theatergroep mugmetdegoudentand Marcel Musters (sabbatical) en Joan Nederlof (bezig met een televisieprogramma op basis van de vorige Mug-voorstelling Verlichtinglight) even andere prioriteiten hebben, stort ze zich met liefde op de komende theatertournee.
Lineke Rijxman ziet haar solodebuut Wat is het nu als een spannende, leerzame ervaring. Voor de eerste try-out was ik zo verschrikkelijk zenuwachtig. Normaal deel je zenuwen en irritaties met elkaar, waardoor ze worden verdund. Maar nu ben je op jezelf aangewezen. Gelukkig gaat alle spanning tijdens het spelen helemaal weg.''
Het spelen van een solovoorstelling is het zoveelste wapenfeit in de prachtige carrière van Rijxman. In de toneelwereld werd ze gelauwerd met de Colombina en de Theo d'Or, op televisie gloreerde ze in 't Spaanse Schaep, Hertenkamp, TV7 en Vuurzee en in de bioscopen in Alles is Liefde, Minoes, Zus en Zo en Alle Tijd. De filmrecensent van deze krant hield, naar aanleiding van haar rol naast Paul de Leeuw in Alle Tijd, een warm pleidooi om Rijxman een hoofdrol te geven in een Nederlandse speelfllm. De actrice is op de hoogte van de loftuitingen, maar reageert nuchter. ,,Ik ben erg gelukkig met de combinatie van televisie, film en theater, maar als ik zou moeten kiezen, kies ik toch voor toneel. Daar ligt mijn hart."
Begin deze eeuw maakte Rijxman furore bij Toneelgroep Amsterdam. Sinds 2009 maakt ze met Marcel Musters en Joan Nederlof deel uit van mugmetdegoudentand. Rijxman: ,,Wij maken theater dat uitgaat van het nu. Qua vorm zoeken we naar vernieuwing, qua inhoud naar thema's die in het hier en nu spelen.''
Ter voorbereiding van de nieuwe voorstelling Wat is het nu zijn Rijxman en Nederlof in gesprek gegaan over zaken die hen vandaag de dag bezighouden. Al snel kwamen de dreigende bezuinigingen in de kunstsector ter sprake.
,,Ik erger me aan de hetze tegen kunst. Dan wordt er gepraat over subsidieslurpers, nietsnutten, elitair gedoe. Ik vind niet dat je dat niet mag vinden; ik vind dat het gewoon niet waar is. Kunstenaars werken keihard. Iedere groep wil voor voile zalen optreden, en iedere groep doet daar zijn stinkende best voor. Rijxman ziet kunst als 'het netwerk van het bestaan'. ,,Het verruimt je horizon. Het verandert je denkbeelden, je gedrag en je blik op de wereld. Het kan je treffen in schoonheid, wat de mooiste ervaring is die er is. Het kan je aan het denken zetten en je blik op de wereld en je geest verruimen.''
Rijxman vindt dat je kinderen op jonge leeftijd moet laten kennismaken met kunst. ,,Je kunt moeilijk de kunstwereld verwijten dat ze te weinig publiek trekt als je muziekscholen sluit en bezuinigt op kunsteducatie. Je moet er gevoel voor creëren. Net als wijn, moet je het leren drinken."
Een onderliggend thema in Wat is het nu is de zoektocht naar de verschillen tussen waar en onwaar, tussen echt en onecht. Rijxman: ,,Op televisie worden dingen geroepen waar veel mensen in meegaan, zonder dat de vraag gesteld wordt of het allemaal wel waar is. Ik ben iemand die regelmatig naar de televisie zit te roepen. Ik zie gesprekken waarin de gei'nterviewde de schone schijn ophoudt of een rol speelt. Ik heb dan wel eens de neiging om heel hard naar een interviewer 'vraag nou dat!' te roepen. Of: Zeg nou eens echt eerlijk wat je vindt."
Of ze niet bang is dat het moralistisch en prekerig wordt? "Ik weet nooit zo goed wat ik daar mee moet. Ik geloof niet dat theater amoreel kan zijn. Ik heb niets tegen een preek, mits die eigenzinnig en spannend is. Ik heb er natuurlijk wel voor gezorgd dat het allemaal niet te prekerig wordt en dat er ook wat te lachen is. Ik probeer alles met humor, ernst, afstand en diepe betrokkenheid te brengen."
Wat is het nu t/m 10 december 2011 op tournee in Nederland. Complete speellijst op www.mugmetdegoudentand.nl

De 3000 zelfportretten van Philip Akkerman

Philip Akkerman doet niets anders dan zichzelf schilderen

Je eigen ik als enige houvast in het leven

Philip Akkerman schilderde de afgelopen dertig jaar meer dan 3000 zelfportretten. In de Kunsthal in Rotterdam zijn 400 van die portretten te zien.

DOOR MARK ROOS
In 1981 besloot kunstenaar Philip Akkerman (53) enkel en alleen nog zelfportretten te schilderen. In dertig jaar heeft hij er ruim 3000 gemaakt. ,,Tijdens mijn opleiding op de academie in Den Haag heb ik me verdiept in de meest uiteenlopende genres en heb ik op los geëxperimenteerd. Tot ik uitkwam bij het zelfportret. Ik heb sindsdien niets anders gedaan. Door mezelf te beperken tot dit genre, heb ik de vrijheid gevonden en kan ik eindeloos variëren. Dit was voor mij dé manier om een begrijpelijk oeuvre op te bouwen met ritme en samenhang.''
De Kunsthal heeft elf Akkerman-verzamelaars gevraagd hun werken uit te lenen. De 400 zelfportretten zijn gerangschikt per verzamelaar. Elke verzamelaar heeft zo zijn eigen voorkeuren, waardoor er orde is aangebracht in die op het oog chaotisch ogende verzameling hoofden. Akkerman: ,,De ene verzamelaar wil alleen maar zelfportretten met grijstinten, de andere alleen leuke jongenshoofden en weer een ander wil alleen zelfportretten met schreeuwende kleuren en vervormde hoofden. Door de werken per verzameling op te hangen, krijg je een soort gevoelsmatige ordening.''
Vanwege de enorme hoeveelheid zelfportretten, en de grote variatie, ben je niet snel uitgekeken op de expositie in de Kunsthal. Sommige portretten zijn heel waarheidsgetrouw, bij andere is het hoofd van Akkerman op onnavolgbare wijze vervormd. Ook zien we Akkerman afgebeeld met en zonder bril, met en zonder hoofddeksel, als oude meester en als Van Gogh.  Akkerman: ,,Mijn vader nam me vroeger op de fiets mee naar het Kröller-Müllermuseum. Ik ben in mijn jeugd heel veel in musea geweest, heb heel veel schilderkunst gezien en in me opgenomen. Heel soms borrelt daar iets van op. Dan komt er iets Rembrandt-achtigs of Van Gogh-achtigs uit, zonder dat ik dat bewust doe overigens.''
  Zijn eerste zelfportretten, die toentertijd van de hand gingen voor 250 euro, schilderde hij op dezelfde manier als Van Gogh te werk ging. Akkerman: ,,Gewoon met een ezel, voor de spiegel, met penceel en verf. Ik schilderde die vroege zelfportretten in één keer. Het resultaat is wat bruinig, en er mislukte veel. Met die techniek voelde ik me een slaaf van het materiaal. Ik ben toen bewust gaan zoeken naar een methode om de  techniek meester te worden. Net als de oude meesters begin ik nu met een schets met grijstinten, een zogeheten grisaille. Daarna ga ik het werk vervolmaken, eerst met donkere en lichte tinten en vervolgens met kleur erop. Sinds ik zo ben gaan werken, heb ik controle over wat ik doe en lijkt mijn werk preciezer, uitgesprokener en kleuriger. Ook van een spiegel maak ik geen gebruik meer. Het gaat mij niet om waarheidsgetrouwe, maar om mooie, spannende, verbazingwekkende schilderijen.''
Aanvankelijk werd zijn werk slechts mondjesmaat verkocht. Akkerman: ,,Wie wil er nu zo'n boze man in zijn huiskamer hebben hangen?'' Later kwamen verzamelaars tot de ontdekking dat de werken van Akkerman tot leven komen als je meer exemplaren bij elkaar hangt. ,,Er zijn verzamelaars die elk jaar een werk kopen.''
Op de vraag of je toch een klein beetje narcist moet zijn om zoveel zelfportretten te schilderen, fronst de schilder zijn wenkbrauwen. ,,Ik narcist? Dat zou je mijn vrouw moeten vragen. Ikzelf denk dat het wel meevalt. Ik vind wel dat het enige dat houvast biedt in het leven jezelf is. Je kunt pas oordelen over jezelf als je leert naar jezelf te kijken. En volgens mij is dat niet eens zo'n egocentrische gedachte.''
Akkermania, de oneindige variatie in het werk van Philip Akkerman, is tot en met 26 juni te zien in de Kunsthal in Rotterdam.

De tweede jeugd van The Human League

 

Met een verrassend eigentijds klinkend nieuw album en een nieuwe tournee lijkt de Engelse synthesizerpopband The Human League aan zijn tweede jeugd begonnen.

De tweede jeugd van The Human League

DOOR MARK ROOS 

Hoe graag ze het misschien ook anders hadden gewild, Susan Ann Sulley, Joanne Catherall en Phil Oakey van de Engelse elektrogroep The Human League zullen tot aan hun sterfbed worden geassocieerd met de megahit Don't You Want Me. 1,5 miljoen exemplaren werden er in 1981 verkocht van het aanstekelijke nummer. Oakey: ,,Eigenlijk hebben we een haat-liefdeverhouding met Don't You Want Me. Het liefst willen we dat we gewaardeerd worden vanwege al onze muziek, aan de andere kant moeten we ons neerleggen bij het feit dat Don't You Want Me meer impact heeft gehad dan al onze andere hits bij elkaar.''

En dat zijn er nogal wat. Love Action, The Lebanon, Together in Electric Dreams, Fascination, Human, Mirror Man, Louise, Open Your Heart: het aantal hits dat de groep in de jaren '80 scoorde is indrukwekkend. Sulley: ,,Toch wil het publiek altijd Don't You Want Me horen. We zullen dat nummer dan ook altijd spelen tijdens optredens. Door het niet te spelen zouden we een nogal dom en zinloos statement maken over de ruggen van de mensen die dat liedje in hun hart hebben gesloten.''
Oakey: ,,Toen Don't You Want Me een hit werd, heb ik me er wel eens laatdunkend over uitgelaten. Ik denk dat wij ons toen iets te serieus namen en de aanvoerders wilden zijn van een nieuwe alternatieve scene. Daar waren we zo hard mee bezig, dat een middle-of-the-road-liedje als Don't You Want Me daar afbreuk aan deed. Gelukkig zijn we dat betreft wel een beetje volwassen geworden.''
Oakey, Sulley en Catherall zijn in een Amsterdams hotel neergestreken om de aandacht te vestigen op hun nieuwe album Credo. Wie denkt dat de drie Britten even een album in elkaar geflanst hebben om wat aandacht in de media te genereren, zit ernaast. Sterker nog: Credo klinkt als het product van een jonge, hongerige band. Stevige elektronische nummers als Night People, Into The Night, Single Minded, Egomaniac en Electric Shock kunnen zich met gemak meten uit het beste uit de tien albums omvattende Human League-catalogus. Oakey: ,,Ik hoor wel eens artiesten zeggen dat ze hebben genoten van het opnameproces voor een nieuw album. Ik kan me daar weinig bij voorstellen. Ik zie een nieuw album opnemen als iets wat nu eenmaal gedaan moet worden. Het is een noodzakelijkheid. Er zit iets in je hoofd en in je hart dat vastgelegd dient te worden. En dat doe je dan gewoon, met de groots mogelijke perfectie.''
Sulley: ,,Veel mensen vinden dat een nieuw album noodzakelijk is om optredens te boeken, maar onze ervaring is anders. We hebben de laatste jaren vrijwel non stop opgetreden zonder een nieuw album uit te hebben. Hoewel we voor veel mensen sinds de jaren '80 misschien een beetje uit het zicht zijn geraakt omdat we geen megahits hebben gescoord, hebben we de afgelopen jaren de wereld over gereisd voor optredens.''
Oakey: ,,Van stadions tot kleine clubs: we hebben alles aangepakt. Zolang we er geld mee kunnen verdienen, treden we overal op. Of beter: zolang we er geen geld mee verliezen, blijven we spelen en reizen.''
Catherall: ,,We hebben de laatste tien jaar meer opgetreden dan tijdens onze hoogtijdagen. We merken dat we met onze optredens heel veel publiek trekken dat onze platen kent maar ons nog nooit live heeft gezien.''
In de jaren '80 maakte The Human League deel uit van een Britse elektronische scene met bands als Visage, Ultravox, Heaven 17, Gary Numan en Orchestral Manoeuvres In The Dark. Oakey: ,,Qua sfeer en imago waren wij heel erg beïnvloed door een film als en een band als Emerson, Lake & Palmer. Al die indertijd nieuwerwetse Moog-synthesizers, zo'n elektronisch dansnummer als I Feel Love van Donna Summer, de muziek van Kraftwerk: dat was zo'n beetje de wereld waarin we leefden. Een wereld van sciencefiction, met moderne elektronica als stuwende kracht. Gitaren waren in onze ogen ouderwets en oubollig.''
De synthesizergestuurde pop van Human League heeft een hele generatie muzikanten beïnvloed. Moby, Lady Gaga, Madonna, Pet Shop Boys: het zijn artiesten die in interviews hebben gezegd beïnvloed te zijn door Human League. Oakey: ,, Het doet ons vandaag de dag wel een beetje blozen als we horen dat artiesten als Madonna en Lady Gaga en Pet Shop Boys zeggen door ons geïnspireerd te zijn. Wij hebben nooit een carrière in de showbizzwereld nagestreefd. Toen wij begonnen waren we nauwelijks muzikaal geschoold.''
Catherall: ,,Sterker nog: Phil heeft Susan Ann en mij bij The Human League gehaald nadat hij ons zag dansen in een club. Wij hadden nul komma nul ervaring. Ik verbaas me dan ook elke dag nog dat we een deel zijn van de muziekgeschiedenis. Dat we in tijdschriften, kranten en encyclopedieën staan.''
Oakey: ,,Elke dag dat we dit kunnen doen, is een zegen voor ons.''

Credo van The Human League is verschenen bij Wall of Sound/PIAS. Op 19 april doet The Human League een eenmalig Nederlands optreden in Paradiso in Amsterdam.

Brian May over de prille brille van Queen

De grondig opgepoetste heruitgaves van de eerste vijf albums vormen de aftrap van het 40-jarig jubileum van het Britse rockinstituut Queen.

 

Hoe vier Britse betweters uitgroeiden tot een supergroep

 

De prille brille van Queen

 

DOOR MARK ROOS

Dat de Britse rockband Queen dit jaar veertig jaar bestaat, zal niemand ontgaan. Zo is onlangs een grote overzichtsexpositie in Londen geopend met de naam Stormtroopers in Stilettos. Daarnaast wordt oud werk in compleet geremasterde en geremixte versies, met zeer interessante bonus-tracks, heruitgegeven, komt er een lange BBC-documentaire over de groep en komt er een speelfilm over Queen, met Sacha Baron Cohen (Borat) in de rol van Freddie Mercury.
Hoewel Queen na de dood van frontman Freddie in 1991 nog heeft opgetreden met onder meer Paul Rodgers als zanger, bezweren drummer Roger Taylor en gitarist Brian May dat ze dit jaar niet live aan het werk zullen gaan. Bassist John Deacon is sowieso niet meer betrokken bij Queen, hij geniet van zijn pensioen. May en Taylor beheren de catalogus, hebben een dikke vinger in de pap in de musical We Will Rock You, beheren het muzikale erfgoed van Queen en hadden de eindverantwoordelijkheid over de heruitgave van de eerste vijf albums - Queen I (1973), Queen II (1974), Sheer Heart Attack (1974), A Night At The Opera (1975) en A Day At The Races (1976) - die onlangs verschenen.
De albums geven een goed beeld van de periode vóór megahits als Radio Gaga, We Will Rock You, We Are The Champions, Bicycle Race, Crazy Little Thing Called Love, I Want It All en I Want To Break Free. Hoewel de meningen verschillen, is de periode 1971-1976 de meest interessante periode van Queen. Het was de tijd dat de groep een brug probeerde te slaan tussen Mozart en hardrock, met als meest befaamde resultaat epische klassiekers als Bohemian Rhapsody en Somebody To Love.
Vanaf dag één wist de band, die in haar carrière meer dan 170 miljoen albums verkocht, precies wat ze wilde. ,,We wilden de grootste en beste rockband ter wereld worden'', zei Brian May daar onlangs over. ,,Toen we ons debuutalbum opnamen, wisten we precies hoe we wilden klinken:  heel melodieus en harmonisch, maar tegelijkertijd ook heel heavy. Wij waren dan wel jong maar niet bepaald eenkennig. Led Zeppelin en Jimi Hendrix waren helden voor ons, maar we lieten ons ook inspireren door de complexe melodieën van een band als Yes, van de muziek van big bands en de vooroorlogse banjoliedjes van George Formby. En het gekke was: we waren het er allevier over eens dat al die invloeden te verenigen zouden zijn in één sound.''
Toch kijken Brian May en Roger Taylor met gemengde gevoelens terug op het debuutalbum. Queen I werd opgenomen in de Londense Trident Studios op momenten dat de studio even niet gebruikt wordt. ,,Als David Bowie om twee uur de studio verliet, werden wij gebeld en konden wij op gaan nemen,'' herinnert Brian May zich. ,,Veel nummers zijn tussen 2 en 6 uur 's nachts opgenomen.'' Echt tevreden over het eindresultaat is May niet. ,,Wij waren broekies en zowel de platenmaatschappij als de producers weigerden te luisteren naar onze ideeën.'' Taylor: ,,Wij werden gepusht om te klinken volgens de mode van toen. Zo moesten de drums worden afgeplakt om een droge sound te krijgen. Afschuwelijk! Het repertoire was prima, maar de sound is matig, hoewel die in deze nieuwe heruitgave alweer een stuk beter klinkt.''
De eerste twee albums, Queen I en Queen II, laten een groep horen die zoekende is. Curieus op Queen II is dat de oorspronkelijke elpee een witte kant heeft, met vooral nummers van May, en een zwarte, met louter werk van Mercury. De twee verschillende kanten laten vooral het verschil zien tussen hun beider muzikale aanpak: May is van de rocksongs met kop en staart, Mercury van de gelaagde, extravagante songs die je zou kunnen omschrijven als mini-rockoperaatjes in een notendop. May: ,,Freddie, die raar genoeg vrij verlegen was in het dagelijkse leven, was in de begindagen tamelijk onzeker over zijn vocalen. Hij werkte er dag en nacht om die vocalen te perfectioneren.''
Pas op het derde album Sheer Heart Attack horen we alles waar Queen zijn ongekende faam aan heeft te danken: Mozartiaanse pianoriedels, virtuoos geproduceerde, epische rocksongs met koortjes en barokke songstructuren naast uitstapjes richting ragtime, heavy metal, folk en circusmuziek. May: ,,Ik heb mijn hele leven een buitengewone interesse gehad in koortjes en harmonieën. Ik heb werkelijk studie gedaan naar de meerstemmigheid van de easy listening van Mantovani, maar ook van de koortjes in de muziek Everly Brothers en Doris Day. Dat kwam op dit album allemaal bij elkaar.''
Het vierde Queen-album A Night At The Opera  wordt algemeen gezien als het beste Queen-album ooit. Wat Sgt Pepper is voor The Beatles, is A Night At The Opera voor Queen. Taylor: ,,Net als Sgt Pepper zijn A Night At The Opera en A Day At The Races buitengewoon eclectisch en ambitieus. Die albums zijn het resultaat van ons streven om op alle mogelijke fronten anders te zijn dan alles wat tot dan toe was verschenen. Ik ben er nog steeds erg trots op dat we op dat moment erg onhip waren. Als je hip bent, is dat vaak maar voor heel korte tijd, terwijl wij het toch maar mooi veertig jaar hebben volgehouden.''
--------------------------------------------------------------

De eerste vijf Queen-albums in vogelvlucht:


QUEEN I ***
Zeer interessant eerste album. Aan breed uitgesponnen, symfonische rocknummers als Keep Yourself Alive, Liar en Great King Rat kun je horen dat we hier niet met een doorsnee-rockbandje te maken hebben. Wel wat bleekjes geproduceerd.
BESTE TRACK: KEEP YOURSELF ALIVE

QUEEN II ***

Taai en excentriek album, dat stukken beter klinkt dan zijn voorganger. Heeft een rock-achtige Brian May-kant en een extravagante Freddie Mercury-kant. Vooral de nummers van Mercury intrigeren, met als beste voorbeeld The March Of The Black Queen, dat qua songstructuur Bohemian Rhapsody naar de kroon steekt.
BESTE TRACK: THE MARCH OF THE BLACK QUEEN


SHEER HEART ATTACK ****
Op dit album is de typische Queen-sound in alle opzichten geperfectioneerd. Prachtige koortjes, sublieme rocksongs (Brighton Rock, Now I'm Here, Stone Cold Crazy), hitpotentie (Killer Queen), besmettelijk, geestig en buitengewoon eclectisch.
BESTE TRACK: STONE COLD CRAZY
 


A NIGHT AT THE OPERA ****

Wordt algemeen gezien als het Magnum Opus van Queen. Met het onuitroeibare Bohemian Rhapsody, maar ook prachtige popliedjes als 39, en You're My Best Friend en Love Of My Life. Enig minpuntje, maar dat geldt voor bijna alle Queen-albums: de nogal plat rockende compositorische bijdragen van drummer Roger Taylor.
BESTE TRACK: YOU'RE MY BEST FRIEND


 
 A DAY AT THE RACES *****

Misschien wel de overtreffende trap van de voorganger. Als je dan toch 48 geluidssporen hebt, gebruik ze dan ook allemaal, lijkt het motto. Dus horen we vet geproduceerde ballads (You Take My Breath Away), uitzinnige rocksongs (Tie Your Mother Down), een megahit (Somebody To Love), een ingenieuze wals (The Millionaire Waltz) en een ultralelijke Roger Taylorsong (Drowse).
BESTE TRACK: YOU AND I