Youp van 't Hek is moe van de opinie-industrie

Zinloos getwitter, Griekenland, Luik, Alphen, Henk Bleker, bouwput Nederland, Kunduz, de plaszak, het Maasstad Ziekenhuis en de hetze tegen de subsidieverslinders in de kunstwereld: het komt allemaal aan de orde in de Oudejaarsconference 2011 van Youp van ’t Hek. ‘Ik ben misschien een beetje cynisch, maar zeker niet zuur en verzadigd’.

Oudejaarsconference rekent af met overdosis aan meninkjes

Youp doopt de pen in zijn hart

DOOR MARK ROOS

,,Vroeger zaten we aan tafel, achter een bord stamppot, de toestand in de wereld te bespreken’’, zegt Youp van ’t Hek in de kleedkamer van theater Castellum in Alphen a/d Rijn. ,,Tegenwoordig zetten we De wereld draait door aan. Daar zitten elke avond dezelfde broers – Peter R. de Vries, Jan Mulder, Felix Rottenberg, je kent ze wel – voor ons te denken, zodat we kunnen zeggen: ik was het wel met Mulder eens.’’

In zijn Oudejaarsconference De 2de Viool maakt Youp van ’t Hek(57) korte metten met wat je zou kunnen noemen de opinie-industrie. Mede door social media als Hyves, Twitter en Facebook wordt Nederland overspoeld door meningen en meninkjes. ,,Ik ben een eenvoudige Ajax-seizoenkaarthouder. Toen de crisis daar uitbrak heb ik pakweg 19 uitnodigingen ontvangen om mijn mening te geven. Ik ben daar niet op ingegaan. Ik wil daar als columnist en als cabaretier wellicht nog wat mee en wil mijn kruit dus niet verschieten.’’

Van ’t Hek heeft zijn kruit duidelijk niet verschoten. Op het podium van Castellum in Alphen a/d Rijn presenteert hij een oudejaarsconference vol peper en zout, snelle wendingen, gevatte theorieën en beeldschone muziek met een hoofdrol voor de grande dame van de Nederlandse klassieke muziek, Emmy Verhey.

Bij het maken van een oudejaarsconference zegt Van ’t Hek weinig geordend te werk te gaan en komt hij pas relatief laat op stoom. ,,Pakweg vier dagen voor de eerste try-out loop ik rond met een stomend hoofd. Dan ga ik er eens goed voor zitten en wordt de familie nerveus dat ik nog zo weinig materiaal heb en zo weinig doe. Als ik wat ruw materiaal heb, ga ik voorlezen in Theater Pepijn in Den Haag. Ik kan dan zien wat werkt en wat niet. Vaak donder ik heel veel weg. Zo heb ik een hele passage over de koningin geschrapt. Er werd heel hard om gelachen, maar soms vind ik de grap te gemakkelijk of de lach te gemakkelijk en voel ik me er niet prettig bij.’’

Van ’t Hek zegt dat de onderwerpen voor zijn spot niet eens zo belangrijk zijn. ,,Het gaat mij om de gevoelens en mechanismes erachter. Hoe dingen werken en hoe ik er tegenaan kijk. Ik werk ook niet volgens een lijstje met de thema’s van het jaar. Als ik zit te schrijven, doop ik de pen in mijn hart. En dan komt het. O ja, dat is gebeurd afgelopen jaar. En o ja, dat was ik vergeten.’’

Iedereen denkt tegenwoordig een oudejaarsconference te kunnen doen, van Guido Weijers tot Sjaak Bral en Beau van Erven-Dorens. Vind je niet dat de oudejaarconference aan inflatie onderhevig is?

,,Zeker, hoewel bij Beau de knipoog er zo dik bovenop ligt, dat ik het wel weer kan waarderen. Maar onlangs zag ik Dolf Jansen op verzoek van Pauw en Witteman briefjes voorlezen met grappen uit het publiek. Ik vond dat slecht, beschamend en raar. Het maken van een conference is een ambacht. Lang niet iedereen kan dat.’’

Was 2011 een dankbaar jaar voor cabaretiers?

,,Het was vooral een heftig jaar. Die idioten in Luik, Noorwegen en Alphen: er zijn betere jaren geweest voor de mensheid, hoewel het tussen 1940 en 1945 ook niet helemaal lekker scheen te gaan en de Vietnamoorlog ook niet bepaald een feestje was.’’

Zie je die gekte als een tendens of een incident?

,,Het lijkt erop alsof de idiotie toeneemt. Zo’n man in Alphen a/d Rijn die om zich heen begint te knallen. Wat wil zo iemand nou? Ik schiet eens een handvol mensen neer in een winkelcentrum. Probeer maar eens in het hoofd van zo iemand te kruipen: dat lukt gewoon niet.’’

Je hebt in je carrière toch heel wat oorlogen, schietpartijen en ellende voorbij zien komen.

,,Als je 20 bent en je leest dat er ruzie is tussen Israel, Libanon, Egypte en de Palestijnen, doet het je net iets meer dan dat je het voor de tachtigste keer leest. Ik durf te beweren dat de conflicten in het Midden-Oosten tot na mijn dood voortduren. Ook denk ik dat ik wat anders naar de Arabische lente kijk dan jongeren die denken: en nu gaat het gebeuren.’’

Heeft dat ook invloed op je functioneren als cabaretier?

,,Als ik ruim twintig jaar terug in de tijd ga naar het begin van mijn carrière, zie ik mezelf terug mét haar op mijn hoofd, zonder kinderen en met ouders die nog in leven zijn. Nu zijn mijn twee kinderen het huis uit, zijn mijn ouders overleden en ben ik een oudere man geworden. Een oudere, en soms ook wijzere man. Ik zie de kinderen van mijn vroege fans in de zaal zitten. Als mensen naar Youp van ’t Hek komen, kennen ze me, weten ze een beetje wat ze kunnen verwachten. Daarnaast heb ik al veel conferences geschreven, dus ik heb er ervaring in. Ik zeg niet dat ik het vak nu snap, maar ik weet wel hoe het niet moet. Soms kijk ik naar collega-cabaretiers en verbaas ik me. Wat moet ik met jouw eigen, particuliere beslommeringen? Waar is de twist, de klik, de clou?’’

Je bent cynisch geworden.

,,Cynisch maar absoluut niet zuur en verzadigd. Ik geniet van het leven, ik reis veel, lees veel, beleef veel. Ik heb al jaren geen vaste chauffeur, maar maak ik gebruik van studenten die me rondrijden. Om de humor een beetje erin te houden. En om te weten wat er speelt buiten mijn directe gezichtsveld. Dat houdt me fris en scherp.’’

Youps Oudejaarsconference De 2de Viool wordt uitgezonden op zaterdag 31 december om 22.15 uur op Nederland 1.

Jeroen van Merwijk blijft dwarsliggen

Als er in Nederland één cabaretier is die er niet op uit is het publiek te behagen, dan is dat Jeroen van Merwijk (56). Ook in zijn nieuwe, inmiddels twaalfde soloprogramma De vleesgeworden bescheidenheid, roeit hij weer luidruchtig tegen de stroom in.

‘Cabaret mag best wel een beetje schuren, knagen en treiteren’

Jeroen van Merwijk blijft dwarsliggen

DOOR MARK ROOS

Cabaret moet een beetje schuren en knagen, vindt Jeroen van Merwijk. De Utrechtse beroepsdwarsligger, naast cabaretier ook schilder, columnist en tekstschrijver, weigert consequent de weg van de minste weerstand te kiezen.

Nu ‘rechts’ aan de macht is en Powned en GeenStijl aan de weg timmeren, vindt Van Merwijk het hoog tijd voor een lofzang op de sociaal-democratie. ,,In mijn nieuwe programma ga ik het eindelijk eens onverbloemd over politiek hebben,’’, zegt hij van achter een kop dampende thee in zijn Utrechtse jaren dertigwoning. ,,Ik ga het hebben over de bezuinigingen op kunst en cultuur, over de grimmige houding ten aanzien van kunst en over links en rechts. Vroeger, in mijn tijd zeg maar, was het hip om links te zijn. Nu is het als jongere hip om rechts te zijn. Ik ben van mening dat wij dankzij de sociaal-democratie kunnen leven zoals we leven. Veel mensen schelden erop, maar vergeten dat ze hebben leren formuleren, lezen, schrijven en argumenteren door onderwijs dat we te danken hebben aan de sociaal-democratie.’’

Van Merwijk vindt dat de tijd rijp is voor een stevig statement van links. ,,Ik vind dat rechts heel goed kan uitdelen en heel slecht kan incasseren. Die jongens en meisjes van Powned en GeenStijl kunnen heel goed schelden op alles en iedereen, maar als je ze – op volledig redelijke gronden – terugpakt, dan vloeien er krokodillentranen en voelen ze zich gedemoniseerd. Iedereen is bang voor Powned en GeenStijl. Ik niet. Je moet ze gewoon niet serieus nemen maar gewoon eens flink bij de oren pakken en in de hoek zetten.’’

Ter voorbereiding van de show schreef Van Merwijk het boekje Meneer Van Merwijks laatste woord over kunst en cultuur. Daarna kan iedereen weer gaan twitteren. Ook schreef hij zes weken lang links columns, die hij dagelijks opstuurde naar De Telegraaf. ,,Als rechts de kans krijgt zijn meningen te ventileren in de zogenaamde linkse media, dan moet dat andersom toch ook kunnen? Meer dan dertig columns heb ik gestuurd naar die hoofdredacteur Sjuul Paradijs, maar ik heb nooit een reactie mogen ontvangen.’’

Van Merwijk benadrukt dat hij niet als een drammerige linkse preker over wil komen. ,,Voor mij is het de uitdaging om een verhaal te vertellen met sterke grappen. Dat je niet louter staat te preken voor mensen die het eens zijn met alles wat je zegt.’’

Met collega’s uit het vak werkte Van Merwijk samen aan programma’s als Mannen voor Vrouwen, Kopspijkers en de oudejaarsconference Gedoog, hoop en liefde van Erik van Muiswinkel. ,,In het wereldje heb ik de reputatie van die keiharde man die geen concessies doet en geen grappen wil maken om het grappen maken. Ik ben dol op grappen, maar ze moeten wel een functie hebben. Bijvoorbeeld dat het publiek lacht als een boer met kiespijn, met de gedachte: ‘is dit wel om te lachen’? In de Oudejaarsconference zat de grap dat als het CDA-congres het feest van de democratie was, Auschwitz het feest van het openbaar vervoer was. Daar is nogal wat om te doen geweest.’’

Het is wellicht om die reden dat de shows van Van Merwijk, net als die van collega André Manuel, niet worden uitgezonden door de publieke omroepen. ,,Schandalig,’’, vindt Van Merwijk. ,,Er is heel veel cabaret te zien op de Nederlandse televisie, en er zitten hele goede mensen tussen, maar het klassieke, schurende cabaret dat André en ik maken is niet welkom bij de omroepen. Cabaret op tv is prima, maar het mag kennelijk geen pijn doen.’’

Of hij zich een eenling voelt? ,,Het grote publiek mag mij dan misschien niet kennen, in de cabaretwereld sta ik aan de absolute top. Over gebrek aan waardering heb ik niets te klagen. Een kleine twintig jaar geleden kwam ik in het café een voormalig manager van Berdien Stenberg en de Dolly Dots tegen. Je kent dat wel, zo’n morsig type met zweetvlekken in zijn witte blouse. ‘Jij kan een hype worden’, zei hij tegen mij. Afgezien het feit dat ik nooit een hype ben geworden; ik wíl helemaal geen hype worden! Ik vind dat je je als cabaretier beter kunt ontwikkelen zonder van die apen in de zaal die afkomen op snelle grappen.

,,Ik heb een liedje geschreven Dat levert mooie foto’s op. Dat gaat over World Press Photos. ‘Het bloed dat uit die oren spuit, komt qua vlakverdeling niet goed uit. We moeten kritisch wezen aan de top, want dat levert mooie foto’s op’. Hard, zeg je? Zeker. Maar ik wil de vrijheid hebben om mensen tegen de haren in te strijken en dingen te doen die ze niet verwachten. En dat wil ik graag zo houden.’’

De Vleesgeworden Bescheidenheid van Jeroen van Merwijk gaat 1 december in première en is tot en met 29 mei te zien in de Nederlandse theaters. Het boekje Bestemming Paradijs, met afgekeurde linkse columns voor De Telegraaf, ligt eind februari in de winkels.

Met avonturier Redmond O'Hanlon op ontdekkingsreis

 

Redmond O’Hanlon is twee eeuwen te laat geboren

In het spoor van Przewalski

In de nieuwe Vpro-serie O’Hanlons Helden treedt de legendarische Britse reisboekenschrijver Redmond O’Hanlon in de voetsporen van 19de eeuwse ontdekkingsreizigers. Het resultaat is een reeks bizarre reisavonturen vol drama, ontberingen en mislukkingen. 

 

DOOR MARK ROOS 

Hij was de absolute ster van de tv-serie Beagle: in het kielzog van Darwin. De Britse avonturier en reisboekenschrijver Redmond O’Hanlon (64) is met zijn enorme bakkebaarden en grijze kuif niet alleen een opvallende verschijning; hij is ook nog eens een rasverteller.

Hoewel academisch geschoold zijn de verhalen die O’Hanlon vertelt verre van ontoegankelijk. Dat geldt zowel voor zijn boeken, die verslag doen van zijn adembenemende avonturen in Borneo, Congo en Venezuela, als voor zijn tv-optredens. Er zijn weinig mensen die met zoveel humor en bravoure kunnen vertellen over de candiru, het penisvisje dat de eigenaardige gewoonte heeft de urineleider in te zwemmen van mannen die in de Amazone plassen, en de Venezolaanse traditie om een apenschedel in de soep te gooien om er vervolgens de oogballen uit te zuigen. O’Hanlon is belezen zonder dat hij daarmee pocht. In die zin is hij een geestverwant van de in 2002 overleden tv-ontdekkingsreiziger, eilandfanaat en bibliofiel Boudewijn Büch.

In de nieuwe Vpro-serie O’Hanlons helden treedt de kleurrijke Brit in de voetsporen van wetenschappers, schrijvers en ontdekkingsreizigers die hij bewondert. Vrijwel alle helden die aan bod komen in de achtdelige serie leefden in de 19^de eeuw. ,,De meest opwindende eeuw die er is,’’ vindt O’Hanlon. ,,Er was zo veel te ontdekken. Zo veel grote zaken ook. Als ik dan geleefd zou hebben, had ik ontdekkingsreiziger willen zijn. Zo iemand die stap voor stap de geheimen van het dieren- en plantenrijk ontrafelt. Ik was graag Alfred Russel Wallace geweest, natuuronderzoeker, tijdgenoot van Darwin en een van mijn grote helden.’’

Volgens O’Hanlon is in de 19^de eeuw een compleet nieuwe manier van denken ontstaan. ,,Tot die tijd werden alle wonderen der natuur toegeschreven aan God. En toen kwamen Wallace en Darwin met hun evolutietheorieën en was alles wat groeit en bloeit opeens onderwerp van discussie.’’

O’Hanlon zegt dat er parallellen zijn tussen zijn eigen levensgeschiedenis en de ontwikkelingen in de 19^de eeuw. ,,Ik ben opgegroeid in een streng christelijke traditie en kwam in mijn tienerjaren in aanraking met de wetenschap, die heel andere antwoorden had op sommige vraagstukken dan het christendom. Ondanks de afkeuring van mijn ouders ben ik – vaak stiekem - veel gaan lezen van Wallace en Darwin, wat thuis tot conflicten leidde die doen denken aan de 19^de eeuw. Kerk versus wetenschap. Geloven versus weten. In mijn latere leven ben ik op reis gegaan, als ware ik een 19^de eeuwse ontdekkingsreiziger.’’

Als O’Hanlon over Darwin vertelt, wordt diens evolutietheorie in één klap inzichtelijk en behapbaar. Als geen ander weet O’Hanlon de geschiedenis tot leven te wekken. Of het nu gaat om ontdekkingsreizigers die per heteluchtballon in de 19^de eeuw de maan of de Noordpool wilden bereizen, om de ‘ontdekker’ van het przewalskipaard of om de eigenaardigheden van de kannibalen in Gabon: O’Hanlon heeft er een smeuïge anekdote over, vaak opgedist met humor en veel gevoel voor drama.

In O’Hanlons helden werkt de Brit samen met de Nederlandse regisseurs Roel van Broekhoven en Maaik Krijgsman. Voor laatstgenoemde was het werken met de Brit en de onderwerpen die hij voorstelde een ontdekkingsreis an sich. ,,Ik heb me dat nooit gerealiseerd, maar in de 19^de eeuw werden fantasieën vaak werkelijkheid. Je kon je in gedachten de meest bizarre dieren verbeelden, en vaak bleken die dan ook echt te bestaan. Miereneters, dinosauriërs, kangoeroes: je moet wel heel veel fantasie hebben om zoiets te verzinnen.’’

In een van de uitzendingen zien we dat O’Hanlon zich laat inzegenen door sjamanen in Mongolië. In andere afleveringen reist hij naar de binnenlanden van Gabon om te onderzoeken of kannibalisme nog in zwang is en gaat hij op berenjacht in Rusland. O’Hanlon: ,,Er mislukte ook heel veel in de 19^de eeuw. Een van de uitzendingen gaat bij voorbeeld over de ballonvaarders in de 19^de eeuw. Hun ontdekkingsreizen vallen bijna zonder uitzondering in de categorie mislukkingen. Zo is er een ballonvaarder die trachtte de maan te bereiken om tot de dodelijke ontdekking te komen dat er geen zuurstof is daar boven. Twee andere ballonvaarders wilden naar de Noordpool, maar werden onderweg opgegeten door ijsberen. Puur drama.’’

De vraag blijft wat er nog te ontdekken valt in deze tijden, waarin je kunt bungeejumpen in het Andesgebergte en raften in de Amazone. O’Hanlon: ,,Op microniveau valt er nog genoeg te ontdekken. Elke boom diep in het tropische regenwoud bevat op zijn minst 500 niet onontdekte micro-organismen. En daarnaast is er het heelal, waar nog heel veel te ontdekken valt, en de diepzee. Vooral dat laatste intrigeert me. Wat leeft daar allemaal heel diep op de bodem van de zee, verstoken van daglicht en het menselijke zichtveld, levend op een dieet van zwavel?’’

Krijgsman: ,,De schatting is dat er tussen Peru, Colombia en Bolivia nog zo’n zestig stammen in het regenwoud wonen. Stammen waar wij geen weet van hebben, die in complete isolatie leven, die nog nooit een blanke hebben gezien. Je kunt er eenvoudigweg niet komen, want de route ernaartoe is te gevaarlijk omdat het er vergeven is van de drugssmokkelaars. Fascinerend, toch?’’

O’Hanlon: ,,Ik zou graag nog een keer teruggaan naar de Orinoco-rivier in Venezuela, naar de regenwoud-kant van de Andes. Toen ik er was heb ik ze niet gezien, maar er schijnt daar een soort dwergenvolk te leven, vergelijkbaar met de inmiddels uitgestorven, één meter lange Floresmensen die op het Indonesische eiland Flores leefden. Ik ben daar zeer nieuwsgierig naar. Als ik de verhalen moet geloven, zijn het geen homo sapiens, maar een apart soort mensachtigen; een soort hobbits zeg maar.’’

O’Hanlons Helden, vanaf morgen acht zondagen lang om 20.15 uur op Nederland 2.

 

Arjan Ederveen (55) heeft in zijn leven de meest uiteenlopende dingen gedaan in de theaters, op televisie en in speelfilms, maar een soloprogramma stond nog niet op zijn cv. Met Ederveenzaamheid, een vrolijke bonte avond rond het thema midlifecrisis, komt daar verandering in.

Multitalent op vrolijke bonte avond over de midlifecrisis

Arjan Ederveen op de solotour

DOOR MARK ROOS

Arjan Ederveen vindt dat je alles in het leven een keer gedaan moet hebben. De gelauwerde acteur, tekstschrijver en programmamaker heeft een carrière die je op zijn zachtst gezegd afwisselend zou kunnen noemen. Het hilarische, anarchistische jeugdprogramma Theo en Thea, de satirische tv-serie Kreatief met Kurk, de prachtige nepdocumentaireseries 30 Minuten en 25 Minuten, zijn theaterrollen in musicals en familievoorstellingen en zijn rol als panellid bij Wie van de drie op Omroep Max: er is geen rode draad in te ontdekken. ,,Ik heb er altijd naar gestreefd om zo veel mogelijk en zo breed mogelijk dingen te doen’’, zegt Ederveen in de kleedkamer na een succesvolle try-out in theater De Fransche School in Culemborg. ,, Ik heb me nooit laten vangen in een hokje. Ik ben gelukkig geen typische tv-man, toneelman, dramaman, humorman, volksman of highbrowman. Laten we dat alsjeblieft zo houden.’’

Wat nog ontbrak op zijn cv was een solovoorstelling. En daar moest maar eens verandering in komen, bedacht hij zich twee jaar geleden. ,,Voor mezelf had ik de titel al verzonnen. En ik had een aantal ideetjes en sketches waar ik iets mee wilde. Daarnaast wilde ik ook nog wat acts doen met Stuk, mijn hond, en het thema relatieproblemen. Dat is toch een thema waar een grote groep veertigers en vijftigers mee worstelt. Moeten we bij elkaar blijven of is de vonk gedoofd en moeten we alleen door? Wat doen we tegen de naderende midlife-crisis? Met de man die nog heel hard wil neuken en de vrouw die zich afgedankt voelt en zich afvraagt of ze het wel gaat redden in haar eentje?’’

Ederveenzaamheid is een vrolijke, interactieve  voorstelling waarbij het publiek op de eerste rijen niet veilig is. Bijna achteloos hopt Ederveen van de ene rol naar de andere, het publiek meeslepend door een snelle bonte avond vol absurdistische sketches en mooie liedjes. ,,Het mooie van deze voorstelling is dat het een toneelstuk is met een verhaal, maar ook dat het heel pretentieloos is. Ik doe hier dingen waarvan ik zeker weet dat ik ze over een half jaar nog steeds leuk vind. Dat ik het publiek actief bij het spel betrek houdt het spannend en afwisselend. Ik speel deze voorstelling maximaal vier keer per week, zodat het leuk blijft en ik niet gestrest wordt van de grote hoeveelheid voorstellingen in de week.’’

Ederveen benadrukt dat hij zich niet langer laat opjutten en dat hij de tijd wil nemen voor de dingen die hij doet. ,,In de tijd van Kreatief met Kurk en Theo en Thea was de tijd om er eens goed over na te denken er eenvoudigweg niet. Het was knallen: iets bedenken, opnemen, monteren, uitzenden en hup, weer door. En dan ’s avonds nog lekker uitgaan. Zo van hoppa, het gaat allemaal lekker, we nemen er nog één. Dat is er echt niet meer bij.

,,Ik kauw vandaag de dag wat langer om mijn personages en op de verhalen die ik wil vertellen. Mede om die reden vind ik één theatervoorstelling of filmscript per jaar meer dan genoeg. Heel soms heb ik die gekte en die tomeloze energie uit mijn Theo en Thea-tijd nog wel, maar heel lang hou ik dat niet meer vol. Ik spuit gewoonweg niet zo krachtig meer als vroeger. De kwakken vliegen, overdrachtelijk gezien, niet meer tegen het plafond aan.’’

Ederveen zegt lekker in zijn vel te zitten..,,Ik heb een heel leuk leven en ben positiever dan ooit. Vroeger kon ik nog wel eens zwaar op de hand zijn, maar sinds een jaar of twee, drie weet ik beter dan ooit wat ik wil en ben ik zekerder van wat ik doe. Ik denk dat ik het prima doe voor de fase van het leven waarin ik me bevind. Enkele jaren geleden schortte het daar nog wel eens aan. Ik had moeite met het ouder worden, met dat ik sneller moe was en minder kon doen. Daar kwam weer onzekerheid uit voort. Zo van: ik kan het niet meer, ze moeten me niet meer, ik ben een oude lul, ik ben opgebrand.  Nu heb ik dat niet meer. Nu denk ik: laat die Ederveen maar schuiven.‘’

Ederveenzaamheid gaat op donderdag 3 november in première in de Kleine Komedie in Amsterdam. Daarna tournee t/m 13 april. Speellijst op www.ederveenzaamheid.nl

Geen Theo en Thea meer

Eens in de zoveel tijd steekt het gerucht de kop op dat het legendarische duo Theo en Thea weer bij elkaar komen. Tussen 1985 en 1989 maakte Ederveen met Tosca Niterink dit baanbrekende kinderprogramma voor de vpro. ,,Ik kijk wel met romantische gevoelens, geluk en dankbaarheid terug op de Theo en Thea-tijd’’, zegt Ederveen.,, Ik spreek Tosca niet al te vaak, maar is weet zeker dat zij er ook zo over denkt. Ik heb het met Tos wel eens gehad om Theo en Thea weer eens nieuw leven in te blazen. Zij zag dat niet zitten, maar wilde wel iets anders voor tv doen. Maar dat wilde ik op dat moment niet.  Maar wat niet is, kan nog komen. Misschien gaan we ooit samen weer iets doen met een talkshow. Of met bejaardengymnastiek.’’

Marianne Faithfull is onuitroeibaar

Britse popdiva laat roerige verleden ver achter zich

Marianne Faithfull is onuitroeibaar

DOOR MARK ROOS

Als je het over Marianne Faithfull hebt, gaat het in de regel bijna altijd over haar wilde periode in de jaren ’60 en ’70. De tijd dat ze naakt en/of stoned door het leven fladderde, de muze en bedpartner werd van de jonge Mick Jagger, met alles en iedereen bed en bad deelde en uiteindelijk in een bijna onuitroeibare heroïne- en cocaïneverslaving belandde die haar meisjesachtige stemgeluid deed veranderen in een sonore kraakstem.

Vandaag de dag leidt de 64-jarige dichteres, actrice en zangeres, die grote hits scoorde met Summer Nights, The Ballad Of Lucy Jordan en de door Keith Richards en Mick Jagger geschreven klassieker As Tears Go By, een teruggetrokken leven, grotendeels in Parijs. ,,Ik heb hier een prachtig appartement waar ik in alle rust heerlijk mezelf kan zijn,’’ laat ze weten vanuit de lichtstad. ,,Parijs is een geweldige stad. Het eten is excellent en kleding shoppen is echt onovertroffen. In Parijs laten ze me met rust. Ik heb hier nauwelijks last van opdringerige journalisten.’’
Het is bekend dat Faithfull liever niet meer met de pers praat. Er is al zoveel geschreven, vindt ze zelf. In talloze artikelen, twee autobiografieën en vele biografieën zijn haar seksuele escapades, verslavingen, losbandige avonturen, ziektes en mentale ineenstortingen breed uitgemeten. ,,Ik wil graag praten over waar ik nu mee bezig ben. Ik ben dat lyrische geklets over de jaren ’60 meer dan zat. Natuurlijk ben ik dankbaar dat ik deel heb mogen uitmaken van een generatie talentvolle muzikanten en kunstenaars. Het is ook zo dat ik vaak met affectie terugkijk op die periode. Toch was het niet allemaal bloemetjes, vrede, liefde, geluk en happy hippies. De periode had ook een keerzijde: met veel drugs en ellende. Maar dat bandje heb ik al zo vaak afgedraaid. Ja, ik ben verslaafd, dakloos, ziek en overspannen geweest. Maar mogen we dat boek nu sluiten?’’

Sinds haar genezing van borstkanker in 2006, is ze in goede conditie. De tijden dat ze geleefd werd liggen ver achter haar. De fysieke ongemakken die horen bij het ouder worden belemmeren haar niet de hele wereld over te reizen voor optredens. Enkele weken geleden deed ze enkele concerten in Argentinië en Brazilië. ,,Op mijn leeftijd is dat best zwaar, hoor’’, vertelt ze. ,,Vandaag de dag kan ik dagenlang last hebben van een jetlag. Daarom probeer ik veel pauzes in te lassen tussen mijn optredens. Verder is het een kwestie van gezond eten en veel rusten. Daarnaast wandel en zwem ik veel. Zo blijven de spieren soepel en houd ik de geest fris.’’
 

De huidige tournee van de kwieke chansonnière staat deels in het teken van haar begin dit jaar verschenen, 23ste soloalbum Horses And High Heels. Voor de optredens kan Faithfull putten uit een indrukwekkend arsenaal aan covers, zelf geschreven en speciaal voor haar geschreven liedjes.

Voor zowel oudere als jongere muzikanten is Marianne Faithfull een inspiratiebron. De Rolling Stones-song You Can’t Always Get What You Want gaat over het leven van Marianne Faithfull, evenals de liedjes Carrie Anne van The Hollies en And Your Bird Can Sing van The Beatles. Ook de verzameling vóór haar geschreven liedjes is indrukwekkend. Billy Corgan (Smashing Pumpkins), Damon Albarn (Blur, Gorillaz), Roger Waters (Pink Floyd), Morrissey, P.J. Harvey, Nick Cave, Emmylou Harris, Daniel Lanois, Lou Reed en Joe Jackson: het is slechts een handjevol voorbeelden van hedendaagse artiesten die songs hebben geschreven voor Faithfull of een duet met haar opnamen. De waardering vandaag de dag vervult haar met trots. ,,Ik heb in vroegere interviews wel eens gezegd dat ik verlang naar mijn pensioen als zangeres. Waarschijnlijk heb ik dat gezegd op momenten dat ik er even doorheen zat, want als je ziet hoeveel waardering ik vandaag de dag krijg, zou ik echt niet willen stoppen.  Sommige mensen noemen me een survivor, maar als je ziet wat ik allemaal heb meegemaakt ben ik veel meer dan dat. Ik ben gewoonweg onuitroeibaar.’’

Marianne Faithfull treedt op vrijdag 7 oktober op in Orpheus Apeldoorn, zaterdag 8 oktober in Parkstad Theater Heerlen en maandag 10 oktober in het Nieuwe Luxor in Rotterdam.

Brian Wilson, een geniale binnenvetter

De release van de originele opnames van het nooit verschenen Beach Boys-album Smile, geruchten rond een reünie van deze legendarische groep, een nieuw solo-album met louter Disney-songs, het nieuws dat zijn leven wordt verfilmd en een tournee die compleet in het teken staat zijn vorig jaar verschenen eerbetoon aan George Gershwin: het leven lacht Brian Wilson van alle kanten toe.

Het leven lacht Brian Wilson (69) toe

Geniale binnenvetter

DOOR MARK ROOS

Een gesprek met Brian Wilson (69) is als een auto die maar niet wil starten. Steeds hoop je als interviewer dat hij de geest krijgt, maar in de regel beperkt de grijsgekuifde legende met de droeve oogopslag zijn antwoorden tot staccato gepruttel en lange stiltes. Wat afgemeten zinnetjes of soms zelfs één enkel woord; daar moet de interviewer het mee doen.

Het is geen onwil van de levende legende, die op dit moment op wereldtournee is waarbij hij ook Paradiso in Amsterdam aandoet. Wilson, onder meer verantwoordelijk voor twee van de mooiste liedjes uit de pophistorie - God Only Knows en Good Vibrations – speelt tijdens zijn huidige concertreeks voornamelijk repertoire van zijn eind vorig jaar verschenen album Reimagines Gershwin. Wilson zegt behalve geestverwant bewonderaar te zijn van George Gershwin (1898-1937), de componist van klassiekers als Rhapsody In Blue en Porgy And Bess. ,,Rhapsody In Blue is de song van mijn leven,’’, zegt hij. ,,Ik hoorde het voor het eerst toen ik 2 was.’’

Eind oktober verschijnt een nieuw album van Brian Wilson met louter songs uit Disney-films. Elf songs staan er op het album, variërend van de moderne titelsong van Toy Story tot oude klassiekers als Sneeuwwitje en Jungle Book. Wilson: ,,Deze liedjes zijn veel lichter en blijer dan de nummers van Gershwin. Er zitten bewerkingen tussen van prachtige nummers van Elton John en Randy Newman en ook een paar machtige ballads.’’

Op de vraag of hij nog werkt aan nieuw, eigen songmateriaal, volgt een lange, bijna pijnlijke stilte. Het schrijven van nieuwe songs gaat hem moeilijk af. De ideeën zijn er wel, maar de concentratie om ze om te zetten in muziek ontbreekt. ,,Hoewel: ik ben nu bezig met een liedje dat bijna af is en waar ik erg tevreden over ben. Maar dat eerder uitzondering dan regel.’’

Als het gesprek komt op de geruchten over een aanstaande reünie met de twee andere nog in leven zijnde Beach Boys Al Jardine en Mike Love, volgt een stilte. ,,Geen nieuws,’’ zegt de zestiger , die vijftig jaar geleden de Beach Boys oprichtte met zijn inmiddels overleden broers Carl en Dennis. ,,Ik weet van niks.’’ Ook over de originele sessies van het Beach Boys-album Smile die eind oktober eindelijk op cd verschijnen, zegt Wilson niets te melden te hebben.

Wilson bracht in 2004 weliswaar nummers van Smile uit met de hulp van verschillende (jonge) gastmuzikanten; het originele Beach Boys-album had eigenlijk in 1967 moeten uitkomen. Smile zou hét meesterwerk moeten worden dat de gelauwerde voorganger Pet Sounds moest overtreffen. Het kwam er niet van. De toen 25-jarige Brian Wilson -tussen 1963 en 1965 verantwoordelijk voor negen Beach Boys-albums en zestien hitsingles - was niet in staat zijn ideeën te vertalen naar een succesalbum omdat hij in een diepe depressie raakte. Bijna dertig jaar lang leefde Wilson een leven van drank, drugs en mentaal ongemak. Psychiaters constateerden dat Wilson leed aan een ‘bipolaireschizoaffectieve stoornis’, een chronische, psychische aandoening.,,Het gaat nu goed met me'', zegt Wilson. ,,Tenminste: ik kan veel dingen die ik tot voor kort niet kon. Echt helemaal normaal ben ik nooit geweest en zal ik nooit worden. Ik heb daarmee leren leven.''

Nog steeds heeft Wilson last van stemmen in zijn hoofd, die ervoor zorgen dat hij zich vaak niet prettig voelt op het podium. Toch is de zestiger deze weken vrijwel onafgebroken op tournee. ,,En dat gaat eigenlijk best goed,’’, zegt hij.,,Ik heb veel gerepeteerd. En ik doe speciale oefeningen om fit te blijven. Vooral wandelen doet me goed. Wandelen is goed voor de bloedsomloop, het maakt mijn benen sterk en geeft me veel energie.’’

Ook zijn geregelde bezoekjes aan de psychiater werken stimulerend. Hij is als een vriend, zegt Wilson. Een vriend die vraagt hoe het met hem, zijn vrouw Melinda en zijn vijf adoptiekinderen gaat. ,,Ik betaal hem om mijn vriend te zijn. Dat is prima.’’

Kortaf als hij is, zou je de indruk kunnen krijgen dat Brian Wilson liever niet praat. De grootmeester zelf ontkent dat. Aan het eind van het gesprek bedankt hij de interviewer tot drie keer toe voor het fijne interview.

Brian Wilson treedt op woensdag 21 september op in Paradiso in Amsterdam. Zijn nieuwe album In The Key Of Disney verschijnt op 24 oktober. Precies één week later verschijnen The Smile Sessions.

De fascinerende archetypes van Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek

 

Gabbers, skaters, punkers, hiphoppers, Turkse omaatjes, corpsballen en dames-op-stand: fotograaf Ari Versluis en styliste Ellie Uyttenbroek uit Rotterdam zijn al zestien jaar gespecialiseerd in Exactitudes; tableaus met twaalf portretten van vergelijkbare menstypes.

136 aha-erlebnissen van Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek

 

Onvermoeibare perfectionisten

DOOR MARK ROOS

De onlangs verschenen, met nieuw werk opgesierde vijfde editie van de Exactitudes-catalogus van Ellie Uyttenbroek en Ari Versluis bevat 136 portretseries van opvallende verschijningen in het straatbeeld. Bladeren door het boek is één grote aha-erlebnis. De dames op leeftijd met hun pastelkleurige regenjassen, de met Karel van de Graaf-hoeden getooide intellectuelen met hun lange regenjassen en de Rotterdamse sportschooljongens: ze zijn uit duizenden herkenbaar.

Elke fotoserie bestaat uit twaalf exemplaren. Versluis: ,,Het is ons streven dat je één werk ziet in plaats van 12 kleine werkjes. Deze catalogus laat de 136 geslaagde pogingen zien, want er zijn ook tal van afgekeurde series en incomplete series. Alle 12 de beelden in één werk moeten stuk voor stuk raak zijn. Als we maar 11 geschikte exemplaren hebben, gooien we het weg.''

Voor Uyttenbroek en Versluis begon het allemaal in 1994, toen ze door KPN werden gevraagd telefoonkaarten te ontwerpen met daarop portretten van subculturen. Uyttenbroek: ,,We dachten toen: we kunnen één gabber uitnodigen, maar we kunnen er ook gelijk 50 vragen en er een gezellige boel van maken. Toen we de foto's van al die koppen op onze lichtbak zagen hangen, zagen we een soort tableau, een nieuw werk ontstaan. Vanaf dag één is het eigenlijk een hit geweest.''

Er volgden tal van exposities, van Naarden tot Rio en Casablanca, en opdrachten voor tijdschriften en bedrijven in binnen- en buitenland. Nu ligt de vijfde editie van hun catalogus in de winkel, met 48 nieuwe series, geschoten in onder meer Parijs, Londen, Rotterdam en Milaan. Uyttenbroek: ,,In Milaan hebben we enkele series voor het koffiemerk Lavazzo gemaakt. We hebben er vier weken voor uitgetrokken om het straatbeeld te bestuderen en in kaart te brengen. Daarna zijn we de series gaan benoemen, mensen gaan zoeken en zijn we daadwerkelijk aan het fotograferen en afwerken geslagen.''

Versluis: ,, Voor ons is het een sport om een serie binnen de gestelde tijdslimiet af te krijgen. Lukt dat niet, dan hebben we wellicht iets gezien dat er niet was of waren we te te geforceerd bezig, te vroeg, te laat, op de verkeerde plek of was de urgentie er niet.''

Uyttenbroek en Versluis benaderden potentiële modellen op straat, waarna ze naar een mobiele studio werden geloodst.  Uyttenbroek: ,,Met die studio trokken we door de stad als een soort kermisklanten. Mijn ervaring is dat het het best werkt als je mensen spontaan van straat trekt. Als je telefoonnummers gaat uitwisselen en afspraken gaat maken voor pakweg volgende week dinsdag, kan er van alles misgaan.''

Het meeste werk gaat volgens de twee zitten in de voorproductie, het zoeken naar de goede prototypes. Versluis: ,,Elke levensstijl heeft zijn eigen ritmes en gewoontes, en die moet je als buitenstaander zien te doorgronden. Sommige menstypes vertonen zich alleen 's morgens vroeg, sommigen zijn pure nachtvlinders.''

Uyttenbroek: ,,Voor die serie vrouwen in bontjassen zijn we op zoek gegaan in de sjieke buitenwijken van Milaan. Die serie met Turkse vrouwen in lange denim-jassen hebben we in de Rotterdamse Afrikaanderwijk gemaakt. Bij die laatste serie denk je echt iets ontdekt te hebben dat typerend is voor de Afrikaanderwijk, maar als je in Kreuzberg in Berlijn loopt, zie je dezelfde soort vrouwen in dezelfde soort jassen lopen.''

Op de vraag of Uyttenbroek en Versluis zichzelf zien als antropologen, schudden ze hun hoofd. Uyttenbroek: ,,Het gaat ons in eerste instantie om de uiterlijke verschijningsvormen, om de modeverschijnselen. De interesse van wat daar precies achter zit, komt op de tweede plaats.''

Versluis: ,,Dat neemt absoluut niet weg dat we ons onderwerp respecteren. Het is echt een positieve interesse. Wij zijn absoluut niet cynisch. We fotograferen wat we mooi vinden en wat ons fascineert.''

Uyttenbroek: ,,Zo'n serie Dutch Family, met dames op leeftijd in oerdegelijke, windbestendige jacks, is niet het toppunt van mooi, maar het is wel heel sprekend en herkenbaar.''

Versluis: ,,Toen wij begonnen had je geen internet, geen online shoppen, geen bloggers en geen Facebook. Die digitale revolutie heeft er echt voor gezorgd dat veel dingen op de wereld op elkaar zijn gaan lijken.''

Uyttenbroek: ,,De architectenlook is in Amsterdam niet wezenlijk anders dan in Rome of New York. Veel van de mensen die we de laatste jaren hebben gefotografeerd, vind je overal.''

Exactitudes van Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek (€37.50) is verschenen bij 010 Uitgevers.
 

Geen pensioen voor Ringo Starr

Vandaag begint de 71-jarige ex-Beatle Ringo Starr aan zijn grootste concerttournee ooit. Op een persconferentie in Engeland stelde hij zijn nieuwe begeleidingsband voor en liet hij horen het drummen niet verleerd te zijn. 'Deze tournee maakt deel uit van mijn eeuwigdurende droom.'

Ex-Beatle begint aan grootste tournee ooit

Geen pensioen voor Ringo Starr (71)

DOOR MARK ROOS

Toen een journalist aan John Lennon vroeg of Ringo Starr de beste drummer ter wereld was antwoordde hij: ,,De beste drummer ter wereld? Welnee, hij is niet eens de beste drummer van The Beatles.'' Hoewel de opmerking van Lennon gekscherend was bedoeld, is het wel typerend voor het imago van Ringo Starr, die algemeen gezien wordt als de minst talentvolle Beatle; een vriendelijke clown die aardig kan drummen en geluk heeft gehad dat hij dat ooit bij de grootste band ter wereld mocht doen.

Samen met Paul McCartney(69) is Ringo Starr (71) de nog enige levende Beatle. Eerstgenoemde doet nog regelmatig van zich spreken met nieuwe albums en live-optredens, de tweede leeft een wat meer teruggetrokken leven in Los Angeles, brengt slechts mondjesmaat albums uit en gaat zelden op tournee. Daarin komt nu verandering, want Starr begint vandaag in Kiev aan zijn grootste concerttournee ooit, waarbij 27 optredens op het programma staan, waaronder een op Bospop in Weert.

Om de tournee het juiste startschot te geven waren een honderdtal journalisten, een twintigtal cameraploegen, fans en platenbonzen uitgenodigd in de oefenruimte van Starr en zijn All Starr Band. In een immense hangar op een verpauperd vliegveld in het Engelse gehucht Cranleigh wordt de band voorgesteld, worden vier nummers gespeeld die live op internet worden uitgezonden en is er een korte persconferentie.

Het decor van het media-event oogt onheilspellend. Op het zwaar bewaakte terrein waar de hangar/oefenruimte zich bevindt staat een aftandse Boeing weg te roesten. Op de landingsbaan scheuren Audi's plankgas voorbij en rond de hangar bevinden zich tal van smoezelige autobedrijfjes. Binnen, tussen de Noorse, Oostenrijkse, Tsjechische, Poolse en Hongaarse journalisten en fans, is het beter toeven, hoewel je soms spontaan uitslag zou krijgen van het niveau van de vragen - Do you have a message for the people in Czechia?, Do you remember me, we met in Milano in 1965?.

In zijn vorige All Starr Bands maakte Starr gebruik van kanonnen als Joe Walsh (Eagles), Rick Danko (The Band), John Entwistle (The Who), Jack Bruce (Cream), Roger Hodgson (Supertramp), Todd Rundgren en Sheila E.. De band waarmee hij nu op tournee is, met onder anderen Richard Page (Mister Mister), Wally Palmar (The Romantics) en de langharige albino Edgar Winter, lijkt op het eerste gezicht van wat minder statuur. Gelukkig stellen de strak gespeelde liveuitvoeringen van Boys en With A Little Help From My Friends in de hangar gerust. Tussen al die buiken, grijze haren, terugtrekkende haarlijnen en rimpels oogt Ringo als een jonge God, en dat is ook wat waard.

Bijzonder is de aanwezigheid van gitarist Rick Derringer, die met het hitje Hang On Sloopy van zijn band The McCoys Yesterday van The Beatles enkele weken van de eerste plaats in de charts wist af te houden. Beide heren kunnen er vandaag de dag wel om lachen.

,,Dit is de twaalfde All Starr Band die ik samenstel,'' vertelt Starr na afloop van de openbare repetitie. ,,Het idee is dat alle artiesten die in de All Starr Band zitten twee liedjes van zichzelf op de setlist mogen zetten. Voor de rest spelen we songmateriaal van mijn solo-albums en van The Beatles. Ik heb mijn voormalige collega Paul meerdere malen gevraagd om deel uit te maken van de band, maar ondanks mijn aanbod dat hij dan twee liedjes van zichzelf mocht spelen, zegt hij het te druk te hebben.''

Waarom Starr op zijn oude dag nog begint aan zo'n zenuwslopende en vermoeiende concerttournee, weet hij zelf ook niet precies. ,,Voor het geld hoef ik het niet de doen en voor de erkenning ook niet,'' zegt hij laconiek. ,,Ik zie deze tournee als een deel van mijn eeuwigdurende droom. Ooit droomde ik dat ik drummer wilde worden en die droom werd werkelijkheid. Daarna droomde ik dat ik met topmuzikanten samenspeelde, en dat is ook aardig gelukt. Nu wil ik in plaatsen optreden waar ik nog nooit ben geweest. Muziek maken is wat ik doe. Dit is mijn leven; ik kan niet anders.''

Ringo Starr And His All Star Band, zaterdag 9 juli op festival Bospop in Weert. www.bospop.nl

Anton Corbijn zweert bij zwart-wit

De expositie Inwards and Onwards in het Amsterdamse fotomuseum FOAM is de eerste Nederlandse expositie met werk van topfotograaf Anton Corbijn in negen jaar. Op de tentoonstelling dit keer niet alleen indringende zwartwitportretten van rocksterren, maar ook van kunstenaars als Anselm Kiefer, Damien Hirst, Lucian Freud en Karel Appel.

 

Eindelijk weer een expositie met werk van Anton Corbijn

'Eigenlijk ben ik een knullige fotograaf'

DOOR MARK ROOS 

Anthony Kiedis door Anton Corbij

Anthony Kiedis.

Als fotograaf kennen we je vooral van portretten van beroemde popmuzikanten als U2 en David Bowie. Vanwaar die omslag van rockmuzikanten naar beeldend kunstenaars?
,,Ik fotografeer al popmuzikanten sinds mijn 17de en je kunt niet altijd blijven doen alsof je 20 bent. Met uitzondering van de Canadese band Arcade Fire fotografeer ik bijna geen jongere bands, want dan voel ik me toch een beetje die ouwe fotograaf. Met de jaren ben ik me steeds meer gaan interesseren voor beeldende kunst. Bewondering is altijd een drijfveer geweest bij de mensen die ik fotografeer. Wie zijn die mensen die dit werk maken dat ik zo bewonder en kan ik dat vertalen in mijn foto's.''

Zijn er grote verschillen tussen muzikanten en beeldend kunstenaars?
Het grootste verschil tussen kunstenaars en muzikanten is toch dat hoe een kunstenaar eruit ziet geen onderdeel uitmaakt van zijn werk. Bij muzikanten doet het imago wel terzake. Beeldend kunstenaars zitten er vaak helemaal niet op te wachten om te worden gefotografeerd. Bij sommige kunstenaars heeft het soms wel drie jaar geduurd voordat ze 'ja' zeiden tegen mijn verzoek om ze te fotograferen.''

Is je houding ten aanzien van de mensen die je fotografeert in de loop der jaren veranderd?
,,In het begin was mijn bewondering voor de mensen die ik wilde fotograferen op het obsessieve af. Mijn grootste motivatie was niet het maken van de foto maar het deel willen uitmaken van een bepaalde wereld. Gelukkig is dat snel veranderd en is de foto centraal komen te staan en niet de beroemdheid.''


Op de expositie zien we portretten van Alexander McQueen, Tom Waits, Gerhard Richter, Lucian Freud, Bruce Springsteen en Karel Appel. Wat is de rode draad?
,,De kunstenaars die ik heb gefotografeerd zijn grotendeels van mijn generatie. Het zijn stuk voor stuk mensen met een bijzondere drive. Enkelen zijn ook een soort godfathers van een bepaalde stroming. Neem nu kunstenaarsduo Gilbert & George. Wat zij maken behoort niet tot mijn favoriete kunstwerken; toch ben ik gefascineerd door hun verschijning en hun werkwijze.''

Tom Waits, Anselm Kiefer, Luc Tuymans: vanwaar die voorliefde voor tobbers en somberaars?
,,Ik hou van kunstenaars die worstelen. Die worsteling levert vaak bijzondere kunst op. Ik ben niet zo van de lichtgewicht wegwerpkunst.''

Je fotowerk is nog steeds zwart-wit. Gaat dat ooit veranderen?
,,Zwart-wit is voor mij de norm. Ik denk dat dat komt doordat ik me bij zwartwit-fotografie een duidelijke voorstelling kan maken hoe het eruit komt te zien, terwijl je met kleurfotografie voor verrassingen, soms onaangename, kan komen te staan. Daarnaast is zwart-wit een stap verder van de werkelijkheid af, en dat trekt me wel aan. En heel misschien heeft die liefde voor zwart-wit te maken met het feit dat ik soms zwaar op de hand kan zijn.''

Zelfportret.

Profiteer je ook van de mogelijkheden van de nieuwe digitale apparatuur en van Photoshop?
,,In het geheel niet: ik werk nog steeds analoog, met filmrolletjes. Ik heb er geen behoefte aan gelijk het resultaat te zien. Ik ben dol op die spanning tussen het moment van fotograferen en het uiteindelijke resultaat. Bij mij is dat wachten ook vaak echt heel spannend, want eigenlijk vind ik mezelf maar een knullige fotograaf. Tijdens het fotograferen vergeet ik nogal eens wat of let ik niet goed op. De basis van mijn foto's is vaak imperfect. Aan de andere kant ben ik bij het afwerken weer ongelooflijk perfectionistisch. Toch heb ik niet veel met moderne apparatuur. Ik heb ooit van de firma Hasselblad een digitale camera gekregen, maar ik werd helemaal zenuwachtig van dat ding met al zijn mogelijkheden en knopjes.''

Inwards and Onwards is t/m 1 september te zien in fotografiemuseum FOAM in Amsterdam. foam.nl

Duran Duran leeft in het nu

Met een bijzonder nieuw album, een uitermate succesvol Youtube-concert en een uitgebreide wereldtournee is Duran Duran weer even helemaal terug in het brandpunt van de belangstelling. Als het aan frontman Simon LeBon ligt, is het succesverhaal van zijn band nog lang niet ten einde. ,,Wij willen mee blijven tellen als band van nu.''

Alleen het heden telt voor Britse glamourgroep

 

Duran Duran leeft in het nu

DOOR MARK ROOS

Stijlvolle kleding, gedistingeerd, getrimd baardje en een verzorgde coupe-soleil: de tijd lijkt nauwelijks vat te hebben gehad op Simon le Bon (52). Hetzelfde geldt voor Le Bons bandleden Nick Rhodes (keyboards), Roger Taylor (drums), Andy Taylor (gitaar) en John Taylor (basgitaar), die er kek, verzorgd en modieus uitzien.

Ook qua muziek hebben de vijf heren de tand des tijds doorstaan. Dertig jaar geleden scoorde de band met Planet Earth haar eerste hit, maar wie denkt dat de band in het verleden is blijven hangen, heeft het mis. Sterker nog: het dit voorjaar verschenen Duran Duran-album All You Need Is Now laat een band horen die met beide benen in het heden staat. Dus kom bij Simon le Bon niet aan met louter vragen en opmerkingen over de gouden tijden van Duran Duran in de jaren '80, want je krijgt een stevige sneer. Ook verwijzingen naar het huidige succes van andere jaren '80-bands als The Human League en OMD worden weggewuifd. ,,Veel bands die beroemd werden in de jaren '80 treden op met generatiegenoten'', zegt de zojuist van stemproblemen genezen zanger. ,,Daar hebben wij dus geen behoefte aan. Ik zie Duran Duran als een band van de jaren '80 én van nu. Wij hebben talenten en die moet je bijhouden en doorontwikkelen. Wij willen mee blijven tellen als band van nu.''

Een blik op het cd-boekje van All You Need Is Now ondersteunt Le Bons constatering dat Duran Duran geheel van deze tijd is. Zo werkte de groep met de hippe meesterproducer Mark Ronson, die eigentijdse artiesten als Kelis, Ana Matronic (Scissor Sisters) en Owen Pallett (Arcade Fire) liet invliegen om de muziek naar een hoger plan te tillen. ,,Aan Mark Ronson hebben we uitgelegd wat we ongeveer wilden. Voor het nummer The Man Who Stole a Leopard zochten we een topzangeres, dus toen kwamen we uit bij Kelis. Voor het nummer Safe zochten we een rapper, maar we kwamen er niet zo uit. Snoop Dogg was niet echt een optie, want we wilden iets subtielers en specialers. Toen kwamen we dus uit bij Ana Matronic van Scissor Sisters. We vinden het heel bijzonder dat al die mensen zonder ook maar een moment te twijfelen hun medewerking toezegden.''

Le Bon is tevreden over All You Need Is Now dat, in tegenstelling tot het vorige, met Justin Timberlake en Timbaland opgenomen album Red Carpet Massacre uit 2007, positieve recensies kreeg. ,,Op Red Carpet Massacre klinken we gewoon niet als Duran Duran. Dat is op dit album anders. Mark Ronson zei tegen ons dat hij ons wilde laten klinken als Duran Duran, met onze eigen typische sound. Hij zei: 'Luister eens naar bands als Kaiser Chiefs, The Killers, Franz Ferdinand en Bloc Party. Die bands klinken als Duran Duran, dus waarom zouden jullie ook niet zo mogen klinken?'''

Le Bon vindt dat All You Need Is Now net zo gewaagd, futuristisch en modern klinkt als de eerste twee Duran Duran-albums. ,,Mark Ronson heeft gevaar en risico's teruggebracht in onze muziek. Je kunt er van vinden wat je wil, maar All You Need Is Now klinkt absoluut niet alsof het slechts gemaakt is op de lopende band, met als enige doel om het hoog in de charts te laten eindigen.''

Met meer dan 80 miljoen verkochte albums hebben ze hun visjes wel op het droge. Le Bon is in het bezit van een peperduur jacht. Ook de andere bandleden hebben niets te klagen. Toch ging de groep onlangs zes weken lang op tournee langs kleine clubs in de Verenigde Staten. Le Bon: ,,Werkelijk fantastisch om te doen. In Europa, en vooral in Engeland, staan we vaak in stadions en enorme hallen. Optreden in een club is toch andere koek. Het is harder werken. Als je er met je pet naar gooit, krijg je dat als een boemerang terug van het publiek en ga je verschrikkelijk op je gezicht. Ik hou er wel van. Je kunt de toeschouwers zien, horen en ruiken. En geloof me: ze ruiken heerlijk.''

In Europa zal weer getourd gaan worden in grote hallen en stadions. Le Bon: ,,Helemaal niet erg. En heel begrijpelijk, want we staan weer waar we horen: in het middelpunt van de belangstelling. Het publiek is ons niet vergeten. Ik voel me dan ook gezegend dat we zo veel kunnen optreden. Sterker nog: in de jaren '80 deden we maximaal drie shows per week, nu soms wel vijf. Ik denk dat dat komt omdat we nu verstandiger leven. Vroeger feestten we na de optredens zo hard door, dat het fysiek onmogelijk was veel optredens per week te doen.''

Duran Duran zou op zaterdag 11 juni optreden in het Kyocera Stadion van ADO Den Haag. Het optreden wordt nu, vanwege stemproblemen van Simon Le Bon, uitgesteld naar september of oktober.

Helmert Woudenberg ontleedt Hitler én zijn vroege jeugd

Rasacteur Helmert Woudenberg, telg uit een nationaal-socialistische familie, overtuigde eerder in de theaters met zijn interpretaties van Jezus Christus en Pim Fortuyn. Vanaf september staat hij in de Nederlandse theaters met Übermensch, waarbij hij in de huid kruipt van Adolf Hitler.

66-jarige acteur bestudeerde drijfveren dictator

Helmert Woudenberg ontleedt Hitler

DOOR MARK ROOS
 
Helmert Woudenberg die een theatersolo over Adolf Hitler gaat doen: wie de achtergronden van de acteur kent, zal enigszins verbaasd zijn. Zijn vader, Jan Woudenberg, vocht als SS'er aan het oostfront en stierf vlak voor zijn geboorte. Zijn opa, Hendrik Jan Woudenberg, was Tweede Kamerlid van de NSB en voorzitter van het Nationaal-Socialistische Arbeidersfront. Ook Helmerts moeder was overtuigd nationaal-socialiste. Ze schreef lofdichten op Hitler, voordat ze een psychose kreeg en, kort na zijn geboorte, overleed aan een borstontsteking.
,,Sommige mensen denken dat ik dit soort voorstellingen maak als een soort van therapie of verwerkingsproces, maar dat is niet zo,'' zegt de 66-jarige acteur. ,,Ik sta redelijk neutraal tegenover de oorlog, met dien verstande dat ik natuurlijk wel nieuwsgierig ben naar het waarom van de bewondering van mijn vader en opa voor Hitler. Neemt niet weg dat ik met een afstand kijk naar wat er feitelijk in Duitsland is gebeurd, zonder schuldgevoel.''
Woudenberg werd na de oorlog opgenomen in beschermde omgeving van een pleeggezin in Hoofddorp. In zijn tienerjaren verhuisde de jonge Helmert naar de Ortheliusstraat in Amsterdam, waar hij introk bij opa Hendrik Jan, die zijn gevangenisstraf had uitgezeten. 'Zwarte weduwe' Florrie Rost van Tonningen kwam er regelmatig over de vloer en de oorlog was een terugkerend gespreksthema. ,,Mijn opa wilde nog wel eens over de oorlog beginnen, maar ik was puber en had daar geen belangstelling voor. Pas na zijn dood is mijn interesse voor de oorlog ontstaan. Toen was ik al in de 30.''
Pas na het lezen van boeken van de Duitse auteur Sebastian Haffner, kwam Woudenberg op het idee om een voorstelling over Hitler te maken. ,,Haffner heeft het bewind van Hitler als ambtenaar bij justitie van dichtbij meegemaakt en is gevlucht naar Engeland. In zijn boeken doet hij uit de doeken wat Hitlers bewind precies inhield en hoe hij als persoonlijkheid psychisch in elkaar stak.''
Het bijzondere aan Haffner is volgens Woudenberg dat hij Hitler niet demoniseert maar objectief beschouwt. ,,Haffner laat op een heldere manier zien dat Hitler wordt gedreven door menselijke drijfveren en dat je zijn afschuwelijke daden niet los kunt zien van de verschrikkelijke tijd die Duitsland doormaakte na de Eerste Wereldoorlog. Aan de andere kant toont hij ook feilloos aan dat Hitlers antisemitisme en rassentheorie op niets gebaseerd zijn. Hitler was ervan overtuigd dat joden willens en wetens chaos en oorlog probeerden te stichten om zo een greep te doen naar de wereldmacht, maar er zijn geen feiten die die stellingname ondersteunen.''
Woudenberg wil graag benadrukken dat hij zichzelf in Übermensch geen Duits accent zal aanmeten, geen pruik zal opzetten en ook geen snorretje zal opplakken.,,Ik ga er geen verkleedpartij van maken. Ik wil Hitler niet imiteren maar wil inzicht geven in de wordingsgeschiedenis van zijn karakter. In bijna al mijn voorstellingen is dat een belangrijk thema. Voor het programma over Pim Fortuyn ben ik in zijn levensgeschiedenis en zijn jeugd gedoken. Net als Hitler was Pim Fortuyn iemand die op alle mogelijke manieren buiten de boot dreigde te vallen en voor dichte deuren kwam te staan. Dat ik zo driftig op zoek ben naar de bron van mijn karakters, komt waarschijnlijk doordat ik wees ben. Ik stel mezelf regelmatig de vraag wie ik was geweest als mijn ouders waren blijven leven en mij op hadden kunnen voeden. Ik denk dat ik een ander persoon was geworden, maar zeker weten doe ik dat natuurlijk niet.''
- Ten tijde van zijn voorstelling over Jezus, kreeg Woudenberg een storm van kritiek te verwerken, veelal afkomstig van mensen die de voorstelling niet hadden gezien. Of de acteur niet bang is dat hij zich dit keer echt op glad ijs beweegt? ,,Ik weet wat ik doe en kom goed beslagen ten ijs. Ik oordeel niet en heb, net als in de voorstelling over Pim Fortuyn, geen mening. Het gaat er niet om wat Helmert Woudenberg vindt van Jezus, Pim Fortuyn en Adolf Hitler, maar het gaat er mij als acteur om om zo goed mogelijk in de huid van dat personage te kruipen en dat personage zo veel mogelijk tot leven te wekken.''
Übermensch door Helmert Woudenberg is van september t/m december te zien in de Nederlandse theaters. De première is op 7 oktober in Bellevue in Amsterdam. Meer informatie op www.grunfeld.nl