De minder bekende kanten van romanticus Jeff Rademakers

Voormalige tv-producent in de ban van poëzie en schilderkunst

Jef Rademakers is op en top romanticus

DOOR MARK ROOS

Het had weinig gescheeld of Jef Rademakers (61) was een tweede Joop van den Ende of John de Mol geweest. Maar twintig jaar geleden had de toenmalige producent van programma's als de Pin Up Club en Klasgenoten helemaal genoeg van de televisiewereld. ,,Aan Klasgenoten-presentator Koos Postema biechtte ik dat op,'' herinnert Rademakers zich. ,,Die geloofde me eerst niet. Maar ik wilde me bezighouden met zaken waar het in mijn hart over gaat: kunst, literatuur, poëzie. Koos zei nog:' Kom op Jef, doe niet zo romantisch!'
Postema sloeg werkelijk de spijker op zijn kop, want de romantiek zou een groot deel van het leven van Rademakers gaan bepalen. Vandaag de dag bezit Rademakers meer dan honderd schilderijen uit de periode uit de kunstgeschiedenis die met romantiek wordt aangeduid. De collectie bevat landschappen, interieurzichten, stillevens en portretten met werk van B.C. Koekoek, Basile de Loose, Andreas Schelfhout en Jacob Abels. ,,Toen ik stopte met het televisiewerk had ik heel veel geld en heel veel tijd. Ik ben me volledig gaan concentreren op het verzamelen van kunstwerken uit de romantische periode. Het begon als hobby, werd al snel een passie en is nu een regelrechte verslaving. Een gevaarlijke verslaving, want ik ben in staat om mijn financiële zekerheid op het spel te zetten voor één schilderij.''
Toen hij tijdens een expositie met werk van de romantische kunstenaar Caspar David Friedrich in de Hermitage met wat Russen in contact kwam, bleken die zeer geïnteresseerd in zijn collectie. Rademakers: ,,Ze vroegen me of ik 70 schilderijen wilde selecteren voor een expositie in de Hermitage in St Petersburg.'' En zo geschiedde. Er werden talloze formulieren en contracten ingevuld en ondertekend, er stopte een vrachtwagen voor de deur, de muren van het huis in het Belgische Brasschaat werd grotendeels leeggehaald en de kunstwerken vertrokken noordoostwaarts. Rademakers zelf reisde 3000 kilometer achter zijn schilderijen aan met programmamaker Derk Bolt en journalist Frans van der Beek, van wie het verslag van deze tocht - Een romantische reis - binnenkort in boekvorm verschijnt.
Op de expositie in St Petersburg kwamen 100.000 bezoekers af. Nog nooit trok een expositie over romantische schilderkunst zo veel bezoekers als in de Hermitage. De komende jaren gaat de collectie op reis, te beginnen in Den Haag. Daarna volgen Kleef, Helsinki en Leuven. Rademakers: ,,Ik vrees dat ik die schilderijen kwijt ben, dat ze een eigen leven gaan leiden. Of dat erg is? Ik vergelijk het met mijn drie dochters. Het is verschrikkelijk dat ze het huis uit zijn, maar ze moeten toch ooit eens op eigen benen staan.''
Waarom Rademakers een bijna ongezonde voorliefde voor de romantiek heeft ontwikkeld, is voor hem zo klaar als een klontje. ,,Ik ben iemand die het hart laat prevaleren boven de ratio. Dat is typisch iets van de romantiek. Voor de romantiek was er de verlichting, waarin het verstand regeerde. De natuur werd gezien als iets praktisch, met in de wei biefstukken op pootjes en daarachter bomen vol eetbaar fruit. In de romantiek - zo rond 1770, 1780 - kwam er respect voor alles wat groeit en bloeit. En het verstandshuwelijk werd vervangen door echte liefde. We gingen opeens ook op een vertederende manier naar kinderen kijken in plaats van dat we neukten voor onze pensioensvoorziening.''
De huidige, nogal stereotiepe clichés die we kennen van romantiek - het kaarslicht en de  zonsondergang  - hebben alles te maken met de kunsthistorische periode. Rademakers: ,,Ik denk dat ik in alle opzichten romantisch ben. Ik prefereer het verleden bijvoorbeeld boven het heden. Ik zie de toekomst als een eng, akelig en unheimisch donker gat. Het enige waar je echt greep op kunt hebben is het verleden. Dat is typisch romantisch. Daarnaast ben ik ook nog romantisch aangelegd in de sentimentele zin van het woord. Ik kan twee dozen Kleenex wegsnotteren tijdens de Sound Of Music en minimaal één doos tijdens een romantische komedie met Hugh Grant. Vorige week was ik bij die film The King's Speech. Ook daar hield ik het het laatste kwartier niet droog.''
Met al die aandacht voor zijn kunstcollectie, zou je bijna vergeten dat Rademakers ook dichter is. Binnenkort verschijnt Voorgoed Voorbij, zijn eerste dichtbundel in dertien jaar. ,,Voor mij is schrijven afrekenen met de vergankelijkheid,'' zegt Rademakers. ,,Ik schep er genoegen in om met mijn gedichten mensen op het verkeerde been te zetten. Gelukkig kan ik er zelf de onzin wel van inzien: ik vind mezelf soms ook vrij bespottelijk.''

Een Romantische Reis van Frans van de Beek (Pharos, €21,90) ligt vanaf 11 maart in de winkels.
De expositie Een romantische kijk met de 70 schilderijen van Jef Rademakers is vanaf 26 maart te zien in het Gemeentemuseum in Den Haag.
Jef Rademakers dichtbundel Voorgoed Voorbij (Aspekt, €12,50) ligt in de winkels.